Zeven onmogelijke vragen aan Jacinta Kogelman

Jacinta Kogelman geeft kleurrijke creatieve begeleiding, training en inspiratie vanuit haar praktijk Studio Zafaran. Ze wil mensen dichter bij hun bezieling brengen en hen verbinden met de innerlijke bron van creatieve kracht, wijsheid en liefde.

Zeven onmogelijke vragen (27)

Vraag een creatieve persoon nooit waar zijn ideeën precies vandaan komen, want daar is 'onmogelijk antwoord op te geven'. Toch ga ik die uitdaging aan. In deze serie leg ik zeven vragen voor aan kunstenaars, ontwerpers, ideeënmakers en andere 'creatieven' over hun creativiteit en inspiratiebronnen. In deze aflevering is het woord aan Jacinta Kogelman.

1. Wat betekent creativiteit voor jou?

Creativiteit is voor mij tijd voor mezelf, genieten, spelen met kleur en vorm, ontdekken, in contact komen met mijn binnenwereld, het verbeelden van wat daar leeft, het laten ontstaan van beelden, vormen, kleuren en telkens weer verwonderd zijn over van wat er uit mijn handen ontstaat. Creativiteit gaat voor mij over schoonheid, over bewustwording en over heling.

2. Hoe doe je inspiratie op?

Inspiratie is voor mij overal, door me open te stellen voor de wonderlijke schoonheid om me heen, die ik in ieder klein detail kan ervaren, vooral in de natuur. Inspiratie zit voor mij ook in het licht, in de kleuren van de regenboog, in het hele kleurenspectrum. Inspiratie vind ik in het leven van alledag, in wat ik daarin tegenkom en ontmoet. Om zoveel mogelijk met een open blik te kijken naar de wereld, wat zich afspeelt tussen mensen en soms ook door te genieten van de creaties van anderen.

En vooral vind ik inspiratie in mijzelf door, zoals ik dat noem, de weg naar binnen te gaan, door in stilte verbinding te maken met mijn innerlijke leven en hier op mijn eigen manier uitdrukking aan te geven.

3. Hoe kom jij het gemakkelijkst op ideeën?

Ideeën dienen zich op verschillende manieren aan. Soms ga ik uit van een kaart die ik trek. Het thema wat daarop staat is dan de aanleiding tot datgene wat ik maak. Soms kies ik een aura-soma flesje en laat ik me leiden door de kleuren, die een boodschap voor mij in zich dragen. Soms begin ik gewoon maar, zonder te weten waar naar toe.

Wat ik mooi vind is dat ik dan helemaal op de stroom van creatie durf te gaan zitten met het risico dat het niets hoeft te worden. Hierbij val ik soms, en sta ik weer op met de mogelijkheid dat ik uiteindelijk verrast ben over de uitkomst.

Wat voor mij heel goed werkt is het doen van een project om me zo gedurende langere tijd te verbinden aan een thema, waardoor ik steeds meer facetten van een onderwerp beleef.

Ruim twee jaar geleden deed ik het project ‘Kleur je zinnen’. Ik heb toen 30 dagen achtereen me verdiept in kleur, zingeving, creativiteit en schrijven. Hier deed ik op een blog verslag van. Later verbond ik hier creatieve opdrachten aan en nu draait het project als e-cursus ‘Kleur je zinnen’. Het programma van 'Kleur je zinnen' is nu als e-book te koop.
En afgelopen maanden heb ik me 99 dagen lang verbonden aan een nieuw project wat ik ‘volg de tekens’ heb genoemd. Je kunt hiervoor kijken op mijn blog www.volgdetekens.blogspot.com waar ik dagelijks verslag deed van de tekens die ik op mijn pad kreeg.

Het bijzondere vind ik dat ik op deze manier mijn eigen creatieve pad loop en dat ik van te voren niet weet waar het pad naar toe gaat. Door erover op mijn blog te schrijven en mijn belevingen en vindtocht te delen inspireer ik ook anderen om hun creatieve ‘volg de tekens’ pad een eindje met mij op te lopen.
Nu de 99 dagen voorbij zijn, krijgt het project nog een inspirerend vervolg (zie antwoord vraag 6). En zo af en toe komen er nog tekens bij.

4. Wat is je meest favoriete werk dat je ooit gemaakt hebt? 

Ik houd me met allerlei creatieve technieken bezig en werk vooral heel intuïtief. Ik schilder, schrijf, fotografeer, doe soms bewerkingen op de pc, vilt, maak beelden en houd van een kunstzinnig dagboek. Ik heb door de jaren heen veel dingen gemaakt die me diep geraakt hebben. Deze werken ‘lopen dan een eindje met mee (of met anderen), totdat ze hun werking gedaan hebben’.

Zo heb ik nu in mijn 99-dagen-project het schilderij ‘meer van liefde’ gemaakt. Als je achter het uiteindelijke beeld zou kunnen kijken, zie je dat het uit vele lagen opgebouwd is en soms door lagen van weerstand heen ontstaan is. Ze zeggen wel eens: je moet nooit iets weggooien, juist je geknoei en gestuntel kan je iets opleveren. Bij mij is dat in dit geval zo gegaan. Door fouten te durven maken en te experimenteren ontstaan vaak de meest verrassende resultaten.

Mooi vind ik ook dat ik het uit verschillende materialen is opgebouwd en dat er aan het eind zonder tussenkomst van gedachten inspirerende gedichten en teksten ontstaan. Die schrijf ik voortaan altijd op of spreek ze in op mijn mobiel, want later kan ik de diepgang van de gevoelens en ervaringen niet meer terugroepen, maar ze horen wel echt bij mijn werk.

meer van liefde

in het meer van liefde
worden al jouw lasten
wordt al jouw lijden
getransformeerd tot vreugde

het meer van liefde
maakt jouw tranen van verdriet
tot tranen van geluk

in het meer van liefde
komt jouw leven meer tot leven
meer liefde, meer leven
in ’t meer van liefde

Jacinta

5. Wil je iets met je creatieve werk tot uitdrukking brengen?

Het gaat in mijn werk vooral om het verbeelden van de schoonheid van het leven. Ik wil de gelaagdheid van het leven verbeelden. Ik wil mensen in contact brengen met hun innerlijke wereld en tracht de onzichtbare wereld, de wereld achter de vorm van dat wat zichtbaar is, een wereld van onzichtbare energieën om ons heen te vangen.

Het is belangrijk dat mensen meer begrip en gevoel krijgen bij deze niet zichtbare realiteit en bij hun innerlijk leven. Dat ze zich bewust worden van wat er nog meer speelt tussen hemel en aarde en hier een voller en rijker leven door krijgen. Daar draag ik graag mijn steentje aan bij.

6. Welke creatieve droom wil je nog eens tot uitvoering brengen?

Wat betreft mijn 99-dagen-project is mijn creatieve droom van dit moment het organiseren van een expositie op 25/26 mei 2013 in de Dorpsschuur in Lent bij Nijmegen. Hier exposeer ik met eigen werk wat ik nu maak rondom het Volg-de-tekens-project. Daarnaast houd ik ruimte vrij voor anderen die hun eigen creatieve bijdrage willen leveren over het teken dat ze op hun pad kregen.

Ook droom ik over een mooi boek waarin tekens beschreven staan van mensen. Daarvoor doe ik een oproep aan iedereen die dit leest:

Heb je een teken op je pad gekregen waardoor je leven een bepaalde diepgang of betekenis kreeg of waardoor je tot bepaalde inzichten kwam of je leven een andere wending kreeg? Vind je het leuk om daar zelf iets over te schrijven of mag ik je hierover een kort interview over afnemen? Neem dan vooral contact met me op.

7. Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt over creativiteit?

Een oude vriend zei 30 jaar geleden al eens (en dat zegt hij nu nog steeds): ‘meid, jij kan alles, jij bent gewoon goed van jezelf’.

En een stemmetje in mijzelf is ook erg belangrijk, het stemmetje dat zegt: ‘oordeel niet over wat je maakt, maar laat het gewoon ontstaan en ervaar welke scheppende kracht zich dan in jou manifesteert en hoe blij je daar van kan worden.’


Meer informatie:
Website: Studio Zafaran
e-mail: info@studiozafaran.nl
Linkedin: Jacinta Kogelman

Blogs:
Kleur je zinnen
Volg de tekens
Huisje van de ziel

Eerdere afleveringen in deze serie:
17. Marjolein Oosterheerd
18. Femke Vijn
19. Karlijn Broekhuizen
20. Karin Ramaker
21. Miranda Apeldoorn
22. Annet Talsma
23. Annette Wessels
24. Mechtild Paauwe
25. Lian Verhoeven
26. Ina Wuite

Mis het volgende artikel over ideeën niet

Sigrid van Iersel is zelfstandig journalist en schrijver van non-fictieboeken. Ze is mede-auteur van het boek Lenig Denken over creatieve denktechnieken en het boek Toverballen voor het brein over het gebruik van verhalen in informatieve teksten.
Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

Staalkaart van 2012

De kleuren van toverballen, horizons en IJsland: het was een kleurrijk jaar voor mij. Een persoonlijke terugblik op 2012 in de vorm van een staalkaart.

Aan het eind van het jaar is het boeiend om terug te blikken wat de belangrijkste inspiratiebronnen waren en wat het heeft opgeleverd. Voor de derde keer presenteer ik hierbij mijn creatieve jaarverslag, dit keer aan de hand van de belangrijkste kleuren.

Ideeënbont
Hét woord van 2012 was voor mij ideeën vangen. De gelijknamige zomercursus die ik ontwikkelde, leverde al snel 400 deelnemers op. Ik kreeg veel enthousiaste reacties en prachtige ideeënvondsten toegestuurd.
Het uitvloeisel daarvan was de lancering van mijn online cursus Excelleren met Ideeën. Veelkleurige paraplu's vormen het symbool van de ideeënrijkdom die deze training oplevert. Inmiddels hebben de eerste deelnemers het programma afgerond en gaven enthousiaste reacties.

Statenkwartierturquoise
De wijk Statenkwartier was toe aan een nieuwe interactieve website. Niet als loze belofte, maar om de leus voor en door bewoners inhoud te geven. Ik begon als eindredacteur van de website en hielp mee om een team van webredacteuren te formeren en toe te rusten. Met dik twintig redacteuren gaan we aan de slag om te berichten en mooie verhalen op te diepen over deze historische Haagse wijk.

Horizonblauw
Minstens een keer per week maak ik een fietstocht door de duinen, parallel aan de kustlijn. Het is altijd een mooi weerzien met de zee: soms gladjes en andere keren grauw en wild.
Bruno van den Elshout startte dit jaar zijn fotografieproject New Horizons 2012. Met deze foto’s liet hij me op een andere manier kijken naar de zee. De kleuren veranderen voortdurend, terwijl de horizon een onveranderlijke lijn vormt. Vele tinten blauw, zoals hierboven, maar ook alle schakeringen rood, paars, geel en grijs.

IJslandgrijs
De kleuren van IJsland zijn bescheiden: 51 tinten grijs, mosgroen en lavageel. Maar voeg er de veranderlijke wolkenluchten bij en je krijgt een onbeschrijflijk mooi panorama. De reis door het landschap van IJsland was een van de meest indrukwekkende reizen die ik de afgelopen jaren gemaakt heb. Met verwonderde ogen keek ik rond en schreef er vier blogartikelen over.

Toverballenbont
Voor het boek Toverballen voor het brein, dat ik in 2011 schreef, was ook dit jaar volop belangstelling. Diverse lezers lieten weten dat ze de Toverballen liever als boek lazen in plaats van als e-book. Zo gaf ik Toverballen van het brein uit als pocketboek. Dat betekende ook dat Verhaallijnen op 5 maart van dit jaar officieel ingeschreven werd als uitgeverij.

SW-kleurig
Dit jaar maakte ik veel artikelen en verhalen over en rondom Sociale Werkvoorzieningen voor Cedris, De Normaalste Zaak en Divosa. Zo schreef ik diverse reportages over SW-bedrijven en deed ik een reeks interviews over werkgevers die doelbewust SW-medewerkers inzetten in hun bedrijf. Daarnaast hield ik ook interviews met directeuren van SW-bedrijven en Sociale Diensten over hun onderlinge samenwerking.
Als me één ding duidelijk is geworden bij al deze reportages en interviews is wel dat er volop creativiteit leeft om met beperkte middelen mensen met een arbeidshandicap toch aan het werk te helpen of te houden.

Kunst in zwart-wit
Een van de mooiste exposities die ik dit jaar bezocht was het Centre Pompidou in Metz, waar een tentoonstelling te zien was van Sol LeWitt. Nog niet eerder wist ik dat zwarte strepen en andere patronen zo konden boeien.

Verhaallijnenrood
Heel veel kleuren dus. Maar vooral was 2012 Verhaallijnenrood. Ik heb veel aan mijn bedrijf gebouwd, onder meer met een vernieuwd e-book Zeven manieren om succes te boeken met verhalen. En het ziet er naar uit dat 2013 opnieuw een jaar vol rode kleuren wordt. Komend jaar ben ik namelijk een van de schrijvers van een groot herinneringsboek over de supermarkten van C1000.

Dat is alvast een blik vooruit in de richting van 2013. Een jaar waarin ik nog meer dan voorheen zal kiezen voor beeld om verhalen te vertellen. En kleur maakt daar natuurlijk onderdeel van uit. Ik wens je alle goeds toe voor volgend jaar.

Eerdere afleveringen:

• Creatief jaarverslag 2010 
• Creatief jaarverslag 2011

Excelleren met ideeën

Wil jij meer uit je eigen ideeën halen? En wil je in 2013 je ideeën ook echt uitvoeren? Doe mee met het online trainingsprogramma Excelleren met Ideeën.

Sigrid van Iersel (Verhaallijnen, Den Haag) is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij is auteur van de boeken Lenig Denken en Toverballen voor het Brein.

Visual notes voor doe-het-zelvers

Het nieuwe boek Visual Notes van Kim Ravers is een praktische handleiding voor het maken van visuele aantekeningen. Duidelijk is belangrijker dan mooi.

De oermens had zijn grottekeningen, de Egyptenaren deden het met hiërogliefen en wij hebben visual notes.

Tekeningen zijn krachtige manieren om te communiceren. Beelden hebben namelijk veel voordelen: mensen die twee verschillende talen spreken, begrijpen hetzelfde tekeningetje.

Een tekening maakt in één oogopslag duidelijk wat er bedoeld wordt en komt direct tot de kern. Bij presentaties zien we dan ook steeds vaker visual writers als Kim Ravers, die live in beeld brengen wat er gezegd wordt, vaak op een geestige manier.

Van abstract begrip naar pakkend beeld

Tot zover de argumenten om beelden vaker in te zetten in onze communicatie. Hoe je dat toepast in de praktijk is voor niet-geoefende tekenaars een lastiger stap. Een beest tekenen dat in de verte op een stier lijkt zoals onze voorouders deden, lukt nog wel. Maar hoe vertaal je abstracte begrippen in pakkende beelden?

Abstracte begrippen maken immers een steeds groot deel uit van ons taalgebruik. We praten over efficiëncy, controle, duurzaamheid, klimaat, crisis en nog veel meer. Natuurlijk kun je ook teksten verwerken in visual notes, maar dan gaat de kracht van het beeld weer voor een deel verloren.

Mooier is om er een aantal metaforen voor te vinden, laat Kim Ravers zien in dit boek. Een stel basketballers symboliseert samenwerking, schaken staat voor strategie en bergbeklimmen voor een flinke uitdaging. Dat vergt oefening, want niet iedereen kan een abstract begrip gemakkelijk vertalen naar een concreet beeld.

Lezers die dit niet zomaar uit hun mouw schudden, vinden in dit boek tal van praktische tips om toch van start te gaan. Wacht niet totdat je voldoende moed verzameld hebt, houdt Kim Ravers de lezer voor. Begin gewoon. "Laat de inspiratie komen. Zet je hand op het papier, focus op wat je wilt vastleggen en laat de pen zijn gang gaan. Er komt altijd iets."

Laagdrempelige tips

Visual notes zijn interessant om een nieuw concept te pitchen of aantekeningen te maken tijdens vergaderingen maar ook voor alledaagse boodschappen- en to-do-lijstjes. Visuele CV's of een theoretisch concept: de mogelijkheden zijn eindeloos. Het boek bevat ook een voorraad kant en klare beeldideeën voor mindmappers die moeite hebben met de bijbehorende tekeningen.

Bovendien bevat het boek laagdrempelige tips om zelf de tekenpen te pakken, zoals het internetprogramma Draw a Stickman. Hiermee ervaar je op een amusante manier dat het helemaal niet zo moeilijk is om zelf snel een treffend beeld te bedenken. Uitproberen!

Wat ook helpt is de aanbeveling om ruimhartig cliché's te gebruiken. Het is niet voor niets een cliché geworden, want iedereen kent het beeld. Het gaat om duidelijk, niet om mooi of origineel, zegt Ravers.

De grootste verrassing is de vormgeving van het boek. Van kaft tot kaft bestaat de uitgave uit visual notes en handgeschreven tekstjes, inclusief de inhoudsopgave en het register. Zo levert Ravers in woord en beeld het bewijs dat het écht kan: in beelden en ondersteunende teksten alles duidelijk maken. Aan de slag dus!

Boekgegevens: Kim Ravers, Visual notes, slimmer communiceren met beelden. Haystack, 2012. Het boek is onder meer te koop bij managementboek.nl. Prijs: € 16,95.

Kim Ravers

Als visual writer helpt Kim Ravers bedrijven en organisaties om abstracte concepten of strategieën te concretiseren in één beeld. Ze heeft een eenvoudige missie: minder kletsen, meer zeggen. Meer informatie vind je op Customheartwork.nl

Meer inspiratie?

Sigrid van Iersel (Verhaallijnen, Den Haag) is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en het gebruik van verhalen in informatieve teksten. Zij is auteur van de boeken Lenig Denken en Toverballen voor het Brein. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch iedere nieuwe blogpost in je mailbox.

Kun jij het je veroorloven niet te wandelen?

Hoeveel er ook verandert in ons werk, voor velen van ons blijft het leveren van ideeën een belangrijk bestanddeel. Investeer jij daar ook in?

Velen van ons zijn hoofdwerkers. De hele dag zijn we druk bezig om onze weg te vinden in de informatiestroom. We moeten snel beslissen, analyseren en productie leveren. Daar zijn we vaak heel goed in geworden. Scherp denken, actieplannen maken en alle deadlines halen: prima gewerkt vandaag.

Afstand nemen en jezelf opladen staan bijna altijd onderaan het prioriteitenlijstje.

Dat is eigenaardig. Want als ik iemand vraag wanneer hij of zij de beste ideeën krijgt, krijg ik bijna altijd antwoorden als deze:

• Ik wandel in het bos of langs het strand. 
• Ik lig te mijmeren in bed voordat ik daadwerkelijk opsta.
• Ik luister naar muziek.
• Ik sta in de douche of lig in bad.
• Ik lees een interessant boek.
• Ik ben aan het hardlopen.
• Ik ontmoet iemand die me een onverwachte vraag stelt.
• Ik werk in de tuin.

Druk van de ene bijeenkomst naar de andere snellen staat daar niet bij. Hard nadenken achter je bureau evenmin.

Geïnspireerd blijven vergt aandacht. Zeker als jouw werk bestaat uit het bedenken en uitdragen van ideeën en als je anderen wil inspireren, is het noodzakelijk dat je ook je eigen inspiratiebronnen dagelijks voedt. Want wie zelf niet geïnspireerd blijft, kan moeilijk anderen bezielen.

Ga daarom op zoek naar manieren om het eigen vuurtje brandend te houden. Dat kan op allerlei manieren. Bijvoorbeeld met activiteiten waarbij je je gedachten kunt laten dwalen. Routinekarweitjes en lichamelijke inspanning zijn daarvoor ideaal. Maar het kan ook door je hoofd leeg te maken, bijvoorbeeld met freewriting (een schrijftechniek) of meditatie.

Daarnaast kun je jezelf op allerlei manieren voeden met nieuwe ideeën en informatie, bijvoorbeeld door een workshop te doen of een verzameling te beginnen. Het bezoek aan een expositie, praten met interessante mensen of leesvoer: de mogelijkheden zijn eindeloos. Een belangrijke 'techniek' van grote creatieve geesten is dat ze een verzameling van ideeën aanleggen, waar ze zelf op voortbouwen.

Ontdek waar jij je meeste inspiratie uit haalt
Al doende ontdek je waar jij je inspiratie uit haalt. En dat biedt je dan weer nieuwe mogelijkheden om problemen op te lossen en slimmere vondsten te doen. Meer en betere ideeën, wie wil dat niet?

Het is alweer enige jaren geleden dat hoogleraar innovatie Jeff Gaspersz het lezenswaardige boekje Je hok uit! schreef. Daarin staat één zinnetje dat me altijd is bij gebleven. "Wanneer je weet dat wandelingen je ontspannen en dat de ideeën dan vanzelf komen, kun je je dan permitteren om niet te wandelen?"

Dat zinnetje trof me, hoewel ik het zelf zeker niet makkelijk vind om me er daadwerkelijk dagelijks toe te zetten. Een blokje om maken om beter en efficiënter te werken: een ander perspectief op productiviteit dan veel werkgevers erop na houden. Maar ik weet inmiddels dat het werkt.

En jij? Kun jij je veroorloven niet te wandelen?

Lees ook het blog dat Ilja Aussems hierover schreef: MS, mindfulness and me - showering ideas

Excelleren met ideeën

Wil jij ook je eigen inspiratieplan? Doe mee met het programma Excelleren met Ideeën. In dit online trainingsprogramma vertel ik je alles wat je moet weten om succesvol ideeën te bedenken en uit te voeren. Let op: tot en met vrijdag aanstaande profiteer je nog van de introductiebonus!

Sigrid van Iersel (Verhaallijnen, Den Haag) is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij is auteur van de boeken Lenig Denken en Toverballen voor het Brein.

Hoe je ideeën uit het universum plukt

Ideeën zweven al rond in het universum, maar je moet ze wel uit de lucht weten te plukken. Over tafelpoten, tandartsen en bladspiegels.

De Zweedse ondernemer Ingvar Kampvard zag ooit hoe een vriend een tafel in de achterbak van zijn auto wilde tillen. Dat ging nooit passen, dus de vriend besloot de poten eraf te halen. De losse onderdelen pasten met gemak in de auto. Bij aankomst schroefde de vriend de poten er weer aan.

Het simpele voorval bracht Kampvard op een idee. In zijn IKEA-winkel besloot hij voortaan zoveel mogelijk producten op een soortgelijke wijze aan te bieden. Daarmee maakte hij het transport van de meubels veel gemakkelijker voor zijn klanten.

Maar ook voor IKEA was het aanbieden van compacte pakketten natuurlijk een enorm voordeel: IKEA kon grotere voorraden opslaan, meer meubels tegelijkertijd vervoeren en nog goedkoper aanbieden dan al het geval was.

De rest is bekend: IKEA boekte veel succes met deze verkoopstrategie die nog nergens anders toegepast werd. Het bedrijf groeide uit tot woonwarenmultinational.

Waarom kreeg Kampvard dit idee? 

Niet omdat hij achter zijn bureau aan het nadenken was. Ook niet omdat hij met een stel creatievelingen intensieve brainstormsessies belegde. En evenmin omdat hij allerlei denktools toepaste om tot nieuwe ideeën te komen.

De inval van Kampvard was een toevalstreffer in combinatie met zijn persoonlijke alertheid: hij hield zijn ogen open voor manieren om zijn bedrijf slimmer te organiseren. Toen hij de gedemonteerde tafelpoten zag, kwam er in zijn hoofd een klik tot stand.

Nieuwe vindingen volgen vaak dit patroon. Ze zijn niet het gevolg van hard nadenken of van ingewikkelde hersengymnastiek, maar van de toepassing van bestaande ideeën op een nieuw terrein. Of het gaat om het samenklonteren van enkele bestaande ideeën tot een nieuw idee.

Dat proces kan op diverse manieren vorm krijgen, zoals bij deze twee voorbeelden van schrijvers: 

De plotselinge ingeving
Voor haar roman Ontaarde moeders moest schrijfster Renate Dorrestein invoelbaar maken hoe verschrikkelijk een verkrachting was. Ze zat bij tandarts voor een wortelkanaalbehandeling. 'Bel de andere patiënten maar af', zei de tandarts tegen zijn assistente.
Op dat moment viel bij Dorrestein het kwartje. De wanhoop zit in de tijdsduur, dacht ze. In het gevoel dat je nooit meer uit dit moment komt.
Bij thuiskomst schreef ze de verkrachtingsscène uit als een relaas van drie bladzijden zonder enige punt.

De vorm is de hengel
Auteur en illustrator Ted van Lieshout gebruikte de bladspiegel van een boek als uitgangspunt voor zijn 'blokgedichten' in zijn bundel Driedelig paard. Hierbij schrijft hij de hele pagina vol zonder enige inspringing of witregel. Door de beperking van de bladspiegel vindt hij nieuwe oplossingen: de vorm is een hengel om ideeën te vangen. Het eindresultaat is een blok tekst, dat in dit geval ook over een tandartsbezoek gaat (maar dan met een amusante twist).

Vind jij het krijgen van goede ideeën lastig?

Het vereist vooral enkele goede gewoonten, zoals alertheid op ideeën die er al zijn. Daar geef je vervolgens je eigen draai aan.
Daarnaast vergt het inzicht in je eigen 'zoekopdracht': pas als je weet wat je zoekt, valt dat goede idee je in het oog.

Als jij behoefte hebt aan meer ideeënrijkdom (voor je schrijfwerk, maar ook voor een nieuwe baan, nieuwe dienst of een nieuwe aanpak in je werk) staat je eigenlijk hetzelfde te doen. De oplossing is er al, ergens in het universum of een schatkist waar je bovenop zit. We moeten hem alleen zien te vinden.

Excelleren met ideeën

Meer en bétere ideeën vinden om successen te boeken in je werk? Dan is de online training Excelleren met Ideeën iets voor jou. Lees hier meer over dit gloednieuwe programma, waarmee je in zeven stappen je inspiratiebronnen ten volle leert gebruiken, je grenzen verlegt en je ontvankelijkheid voor ideeën vergroot.

Sigrid van Iersel (Verhaallijnen, Den Haag) is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij is auteur van de boeken Lenig Denken en Toverballen voor het Brein.

Wat prikkelt jouw brein tot ideeën?

Vaak lijkt het onbegrijpelijk waar een idee vandaan komt. Of zit er toch een patroon in? Kun je zelf organiseren hoe je de beste ideeën krijgt?

Onlangs hoorde ik een verhaal over een 80-jarige bewoonster van een verpleegtehuis die berucht was bij het personeel. Als ze om 8 uur gewekt werd, kreeg haar verzorger een scheldkanonnade. Ondanks haar verzwakte lichaam wist ze gemeen te knijpen. Als ze haar zin niet kreeg, greep ze bij de wastafel naar voorwerpen die ze als projectielen kon gebruiken.

De verzorgenden zaten met de handen in het haar. Zeep iemand maar eens in als je verrot gescholden wordt of als je weer een shampoofles naar je hoofd geslingerd krijgt. Maar de mevrouw was dementerend, dus haar agressieve gedrag was haar moeilijk aan te rekenen.

Eerst Radio 4

De verzorgenden kregen een training om beter om te gaan met agressie van dementerende ouderen. Ze wisselden hun ervaringen uit. "Ik heb nooit moeite met mevrouw A",  zei een collega bij die gelegenheid. "Ik zet altijd eerst Radio 4 aan voordat ik haar 's morgens wek."

Dat was voor haar collega's een eye opener. Er was blijkbaar een manier om het gedrag van mevrouw te sturen!

Agressiviteit komt zelden uit de lucht vallen, leerden ze op deze training. Vaak raken gedementeerden eerst ergens door geprikkeld. Dus als je die 'aangrijpingspunten' kent, kun je daarmee rekening houden en escalatie voorkomen.

Observeren wat er precies gebeurt

De verzorgenden begonnen met een nauwkeurige observatie. Ze maakten een tijdlijn en noteerden wanneer mevrouw A. precies boos werd. Vroeg in de ochtend zagen ze duidelijk een agressiepiek. Door deze mevrouw voortaan een half uur later uit bed te halen, daalde het aantal incidenten drastisch.

Dit verhaal kreeg ik te horen van communicatietrainer Lucia Looijestijn , die deze cursussen verzorgt in verpleeginstellingen. Ze prikkelde mij ook, want het deed me denken aan het ontwikkelen van ideeën. Als je woede kunt managen, kun je dan ook inspiratie managen?

Inspiratie kent een opbouw

Momenten waarop je ideeën krijgt, lijken op het eerste gezicht eveneens willekeurig. Alsof het een grillig proces is, waar je geen vat op hebt. Tegelijkertijd weten we ook dat een enkele inval een kettingreactie kan veroorzaken in je hoofd.

Bij nader inzien zit er wel degelijk een patroon in het krijgen van ideeën. Mischien kent dit proces eveneens een sluimerende opbouw, met een ideeënexplosie als resultaat. Alsof er ergens een lontje aangestoken wordt.

Vandaar mijn stelling: hoe beter je weet wat je eigen 'aangrijpingspunten' zijn voor het krijgen van ideeën, hoe beter je dat kunt sturen. En hoe minder je met je handen in het haar zit, omdat je niets weet te verzinnen...

Daarvoor kun je bij jezelf deze dingen nagaan:

• Waar raak je door geprikkeld? 
• Op welke momenten van de dag ben je het creatiefst? 
• Zoek je de stilte op of vul je juist je geest met veel indrukken?

Of misschien is het net als bij mevrouw A. wel het aanzetten van Radio 4...

Ik ben genieuwd of jij jouw inspiratie kunt sturen. Weet jij welke prikkels jij nodig hebt om jouw ideeën op gang te brengen? En zo ja, stuur je dat dan bij jezelf?

Ik lees heel graag je reactie onder dit artikel. Dank alvast!

Excelleren met ideeën

Meer en bétere ideeën vinden om successen te boeken in je werk? Dan is het programma Excelleren met Ideeën iets voor jou. Lees hier meer over dit gloednieuwe programma, waarmee je je inspiratiebronnen ten volle leert gebruiken, je grenzen verlegt en je ontvankelijkheid voor ideeën vergroot.

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

De mooiste ideeën vang je ergens anders

Domestic Services, wat zou dat nou zijn? Tilburger Ton Wilthagen liep in Leuven tegen een winkel aan met dit opschrift en volgde zijn nieuwsgierigheid.  

De winkel bleek dienstencheques te verkopen: waardebonnen waarmee huishoudens de hulp van 'poetsvrouwen' kunnen inkopen.

De klant betaalt slechts 7,50 euro per uur, terwijl de schoonmaakster een vast contract heeft bij het bemiddelingsbureau. Geen zwartwerk meer, een fatsoenlijke beloning voor de huishoudelijke hulp en goedkope dienstverlening voor particulieren: drie vliegen in één klap.

Ton Wilthagen is hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg. Hij houdt zich onder meer bezig met de vraag hoe het gat gedicht kan worden tussen de vraag naar arbeid (zoals huishoudelijke hulp) en het aanbod van werknemers met een lage opleiding en/of een arbeidshandicap.

De dienstencheque is in zijn ogen een geweldige vondst om de gapende kloof tussen vraag en aanbod te dichten. Precies wat hij al een poos zocht, want er zijn nieuwe manieren nodig om werkgelegenheid te creëren waar de hele samenleving baat bij heeft.

Sindsdien draagt hij de dienstencheque uit als een veelbelovend voorbeeld, dat in Nederland ook toegepast kan worden. Het kwam ook aan de orde aan dit interview dat ik onlangs met hem hield over 'werkgeven naar vermogen'.

Op een onbekende plek stel je jezelf meer open

Was het toeval dat Wilthagen juist in Leuven op dit idee stuitte? Niet helemaal, want hij is ook als hoogleraar actief op de universiteit van deze Belgische stad. Maar er is nog een reden: hij houdt zijn oren en ogen goed open. Overal kun je immers op ideeën stuiten, die je in je eigen werk kunt toepassen.

Toch zijn we juist op een onbekende plek alerter dan anders. De omgeving is nieuw, dus je kunt nog niet op routine je weg vinden. Je stelt je meer open, waardoor je meer ziet, hoort, proeft en ruikt. Al die zintuiglijke informatie prikkelt je brein. Geen wonder dat je in een vreemde omgeving gemakkelijk allerlei nieuwe ideeën opdoet.

Als je binnenkort op reis gaat, maak daar dan gebruik van. Zet je zintuigen op scherp. Stel je open voor nieuwe invallen. En kom met een rijke oogst naar huis.

Excelleren met ideeën

Meer en bétere ideeën vinden om successen te boeken in je werk? Dan is het programma Excelleren met Ideeën iets voor jou. Lees hier meer over dit gloednieuwe programma, waarmee je je inspiratiebronnen ten volle leert gebruiken, je grenzen verlegt en je ontvankelijkheid voor ideeën vergroot.

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

Zeven onmogelijke vragen aan Lian Verhoeven

"Het proces moet een beetje een zoektocht zijn", vindt schilder en beeldhouwer Lian Verhoeven. "Als het te eenvoudig gaat heb ik minder voldoening." Lees haar antwoorden op zeven onmogelijke vragen over creativiteit en inspiratie.

Lian Verhoeven is wisselend bezig met schilderen op doek en het maken van ruimtelijk werk. In haar kleurrijke werk met humoristische noot staan mens en dier vaak centraal.

Zeven onmogelijke vragen (25)

Vraag een creatieve persoon nooit waar zijn ideeën precies vandaan komen, want daar is 'onmogelijk antwoord op te geven'. Toch ga ik die uitdaging aan. In deze serie leg ik zeven vragen voor aan kunstenaars, ontwerpers, ideeënmakers en andere 'creatieven' over hun creativiteit en inspiratiebronnen. In deze aflevering is het woord aan Lian Verhoeven.

Wat betekent creativiteit voor jou?

Voor mij betekent creativiteit mijn alles, mijn zijn, mijn leven. Het geeft me het gevoel van vrijheid.

Hoe doe je inspiratie op?

Ik doe indrukken op door te kijken, te lezen, te ruiken en te voelen. Ik heb een notitieboekje waarin ik ideeën noteer of ik maak tekeningetjes. Ik bezoek musea om te kijken hoe de 'grote jongens' het deden of doen.

Hoe kom jij het gemakkelijkst op ideeën?

Ik begin meestal met iets kleins en blijf het dan zolang proberen - op verschillende manieren en met verschillende materialen - tot er wat moois ontstaat. De beste ideeën creëer ik door te doen.

Wat is je meest favoriete werk dat je ooit gemaakt hebt? 

Ik heb niet echt een favoriet werk. Mijn mooiste werken zijn de werken die een beetje een worsteling zijn geweest en die ik uiteindelijk tot een goed werk heb kunnen maken. Het proces moet een beetje een zoektocht zijn. Als het te eenvoudig gaat heb ik minder voldoening.

Wil je iets met je creatieve werk tot uitdrukking brengen?

Ik ben altijd op zoek naar de lach op het gezicht van de toeschouwer. Ik vind het belangrijk dat er humor in mijn werk zit.

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt over creativiteit?

Blijf bij jezelf.


Meer informatie:
Website: Lianverhoeven.nl en Ateliersoeff. Lian Verhoeven geeft ook workshops en cursussen voor bedrijven en particulieren.

Eerdere afleveringen in deze serie:
15. David van der Kooij
16. Gert Veenhoven
17. Marjolein Oosterheerd
18. Femke Vijn
19. Karlijn Broekhuizen
20. Karin Ramaker
21. Miranda Apeldoorn
22. Annet Talsma
23. Annette Wessels
24. Mechtild Paauwe

Mis het volgende artikel over ideeën niet

Sigrid van Iersel is zelfstandig journalist en schrijver van non-fictieboeken. Ze is mede-auteur van het boek Lenig Denken over creatieve denktechnieken en het boek Toverballen voor het brein over het gebruik van verhalen in informatieve teksten.
Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

'Durven doen wat je raakt' voor ideeënmakers

"Je kunt achterhalen wat je écht wilt door de afzondering te zoeken. Als alles en iedereen weg is, verstommen de stemming uit je omgeving. Dan klinkt de stem die jij alleen hoort. Wat zegt het jongetje of meisje diep van binnen?"
 
De uitspraak is van Robbert Dijkgraaf en hij staat te lezen in het boek Durven doen wat je raakt. De natuurkundige is een van de 22 bekende en minder bekende Nederlanders, die Marja den Boer interviewde om te onderzoeken wat lef en bevlogenheid voor hen betekenen. En wat ze ondernomen hebben om te ontdekken wat hun diepste verlangen is.

Mensen als Fred Beekers (onder andere oprichter van de Van Harte Restaurants), advocate Britta Böhler en bladenmaker Inez van Oord (Seasons, Happinez) vertellen hoe ze daarvoor in het diepe gesprongen zijn. Om nieuwe wegen te vinden en ongebaande paden te verkennen hadden ze lef nodig. Een eigenschap die ook creatieve personen nodig hebben om hun ideeën in de wereld te zetten.

Op basis van deze verhalen destilleerde Marja den Boer acht 'levenslessen' over bevlogenheid, die vermeld staan in het laatste hoofdstuk van het boek. 'Zij durven zich te laten raken door wat er op hun pad komt', is zo'n les.

Na lezing van het boek en het volgen van haar gelijknamige workshop haalde ik uit deze verhalen enkele wijsheden, die rechtstreeks van toepassing zijn op creatieve personen. Bevlogenheid hebben zij vaak al, maar nu nog de manieren om die bevlogenheid tot grotere hoogten te brengen.

1. Zonder doorzettingsvermogen kom je nergens

Al hebben de 22 personen uit dit boek een meer dan gemiddelde dosis bevlogenheid, het succes komt hen niet vanzelf aanwaaien. Zonder doorzettingsvermogen gaat het niet. Ze besteden enorm veel tijd aan hun talent en wijden er tientallen jaren oefening aan.

Zo omschrijft Robbert Dijkgraaf wat hemzelf onderscheidt van andere briljante wetenschappers (en levert daarmee ook de titel voor dit boek): "Andere collega's betekenen veel minder in de wetenschap, hoewel ze tienen halen. Ze zijn minstens even intelligent, maar hebben minder hard gezocht en zijn niet afgegaan op wat hen echt raakt."

2. Voel van binnen wat je echt wilt

Een andere gemeenschappelijke eigenschap is dat de geïnterviewde personen naar hun intuïtie luisteren. Ze zonderen zich geregeld af om te voelen wat ze echt willen.
Soms is dat een minuut of vijf, anderen plannen doelbewust periodes van afzondering in. Advocaat Britta Böhler kiest eens in de zoveel jaar voor een sabbatical, architect Francine Houben neemt op zijn minst één dag in de week vrij. "Gewoon om thuis te zijn en op te ruimen. Dat heb ik echt nodig."

3. Twijfel en angsten horen erbij

In plaats van te vechten tegen angsten of twijfels of ze van binnen weg te stoppen accepteren zij dat die emoties erbij horen als je je eigen weg zoekt. Zij erkennen hun onzekerheid als een normaal gevoel dat er mag zijn wanneer je je grenzen verlegt.

Angsten, onrust en andere lastige gevoelens geven waardevolle informatie over beperkingen en mogelijke risico's. "De prikjes en steken: ik neem ze allemaal bloedserieus", zegt Inez van Oord. "Ik ben er al zo vaak voor beloond."

4. Combineer kennis en ervaring met intuïtie

De combinatie van analyse met intuïtie is goud waard, merkt Francine Houben op. Jarenlange vergaring van (vak-)kennis en ervaring geven haar de vrijheid om intuïtief te werk te gaan.
Voor haar ontwerp voor de bibliotheek van Birmingham dwaalde ze eerst een dag of drie als een zombie door de straten. Ze praatte met niemand, maar observeerde de gebouwen, de mensen en wegen op een manier die ze als kind zich al eigen heeft gemaakt. De routes, ingevingen en stedebouwkundige geschiedenis verwerkte ze later in het ontwerp.

5. Neem geestelijke afstand

De meeste deelnemers aan het boek zijn keiharde werkers. "Hoe meer je doet, hoe makkelijker het je afgaat", zegt trendvoorspeller Lidewij Edelkoort daarover. "Minder gaan doen kost evenveel energie als een druk bestaan."

Ze noemt wel een voorwaarde. Hard werken kan alleen als je echt afstand van je werk kunt nemen en niet over ieder probleem dag en nacht blijft piekeren. Edelkoort is in staat tot grote concentratie. Ze kan zich te midden van een groep mensen zichzelf afzonderen en een soort geestelijke rust nemen.


Al met al is Durven doen wat je raakt een rijk gevuld en inspirerend boek, al hadden diverse interviews wat mij betreft nog een stuk meer diepgang mogen hebben. De interviews met Neelie Kroes, Joop van den Ende en Heleen Mees roepen bijvoorbeeld nog heel wat vragen op wat hen ten diepste beweegt.

Dat zegt in ieder geval iets positiefs over de keuze van deze interviewkandidaten: als lezer honger je naar meer.

Boek: Durven doen wat je raakt. 22 gesprekken over lef en bevlogenheid door Marja den Boer. Uitgeverij Thema/Schouten & Nelissen, 2011. Het boek is onder meer te koop bij Managementboek.nl

Mis het volgende artikel over ideeën niet

Sigrid van Iersel is zelfstandig journalist en schrijver van non-fictieboeken. Ze is mede-auteur van het boek Lenig Denken over creatieve denktechnieken en het boek Toverballen voor het brein over het gebruik van verhalen in informatieve teksten.
Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

Tien manieren om ideeënbedenkers te prikkelen

Mensen in je organisatie die belangrijke ideeën leveren, verdienen een beloning. Maar juist op dat punt kun je ongelooflijk de mist in gaan.

Geef mensen geld en ze zullen het gewenste gedrag blijven vertonen. Dankzij deze gedachtegang mag menige scholier op zijn 18e op kosten van zijn ouders zijn rijbewijs gaan halen als hij niet rookt. Een directeur krijgt een bonus toegestopt als hij goede winstcijfers haalt. En ideeënmakers krijgen een financiële beloning in de verwachting dat nog meer prachtige vondsten vanzelf volgen.
 
Toch is dat riskant. Bij scholieren, bij goedbetaalde directeuren en al helemaal bij creatieve ideeontwikkelaars. Wie een financiële beloning of een cadeau uitdeelt voor goed gedrag of een waardevol idee, loopt het risico dat deze persoon zich niet voldoende serieus genomen voelt.

Hoe kan dat?

Een ideeënmaker (m/v)  levert deze ideeën omdat hij daar lol in heeft. Of hij doet het omdat hij daarmee een hoger doel heeft. Hij voelt zich verbonden met de missie van de organisatie en ziet mogelijkheden om daar een bijdrage aan te leveren. Zo’n idee ontwikkelt hij vaak in zijn vrije tijd, gewoon omdat hij het belangrijk vindt.

We zijn geen profit maximisers maar purpose maximisers, zoals Daniël Pink schrijft in zijn boek Drive. Alleen bij simpele taken raken we gemotiveerd door een geldbedrag of andere beloning. Als we ons ergens voor inzetten voor iets groters of breders, doen we dat eerder vanuit een diep gevoelde behoefte om nieuwe dingen te leren of iets in de wereld te zetten. We willen een bijdrage te leveren aan iets zinvols.

Psychologische experimenten laten zien hoe beloningen die intentie kunnen frustreren. Zo kreeg een groep kleuters een beloning voor hun kleurwerk, de andere groep niets. Twee weken later gingen de kleuters opnieuw aan de slag met stiften en papier, maar nu was er geen beloning in het vooruitzicht. De kleuters die aanvankelijk beloond waren, toonden zich veel minder geïnteresseerd dan de eerste keer. De groep die geen beloning had gehad werkte even hard aan de tekeningen als voorheen.

Een beloning kan dus de aantrekkingskracht van een aangename activiteit verminderen. Erger nog: het werkt averechts op iemands motivatie om iets nieuws te bedenken.


Hoe vermijd je deze valkuilen?

Dat doe je door beter in te spelen op wat mensen echt in beweging brengt.

1. Sta voor een hoger doel

Werk wordt aantrekkelijker wanneer we voelen dat het tot iets belangrijks leidt. Maak dat expliciet: welk hoger doel dient de opdracht? Wat maakt dit werk betekenisvol?

"Als medewerkers de opdracht krijgen om naar hun werk te komen en hun werk te doen, zal dat alles zijn wat ze doen", schrijft Simon Sinek in zijn boek Begin met het waarom. "Maar als ze er voortdurend aan herinnerd worden waarom het bedrijf is opgericht en de opdracht meekrijgen om altijd naar manieren te zoeken om dat doel tot leven te brengen, zullen ze meer doen dan hun werk."

2. Vertel waarom

Verhalen inspireren mensen en zetten de verbeeldingskracht in gang. Giet het hogere doel daarom in de vorm van een verhaal. Maak duidelijk waarom nieuwe ideeën belangrijk zijn voor de organisatie of voor de branche. Zie ook mijn eerdere blogpost Begin met het grotere verhaal.

3. Laat het 'hoe' over aan de professional

Bied focus, maar geef ook vrijheid. Het begint allemaal met de mogelijkheden om zelf initiatieven te nemen. Vertel je mensen welke resultaten er verwacht worden, maar laat het ‘hoe’ over aan de professional. Zoals Albert Einstein zei: "Alles wat werkelijk groots en inspirerend is, is gecreëerd door een individu dat kan werken in vrijheid."

4. Geef ruimte aan het experiment

In een goed creatief klimaat mag je experimenteren. Neem mensen en hun ideeën altijd serieus. Creëer een veilige haven, waar iedereen ideeën kan opperen zonder negatieve gevolgen voor salaris, functie of status.

Leidt het idee tot een mislukking? Dan waardeer je de poging en het lef om iets nieuws te ondernemen. Ze onthullen waardevolle informatie over de knelpunten in je organisatie. Slaagt het experiment en levert het iets waardevols op? Vier het succes en draag het uit!

5. Uit je waardering op een persoonlijke manier

Heeft iemand bijzondere ideeën geleverd voor de organisatie? Weeg het mee bij de beoordeling. Een medewerker die meedenkt met de organisatie laat namelijk bijzondere betrokkenheid zien die veel verder gaat dan het gewone werk.
Spreek ook je waardering uit aan mensen die meedenken met de ideeënbedenker en het idee een stap verder hebben geholpen.

6. Geef snel aan wat er met het idee gebeurt

Is het een kansrijk idee voor de toekomst, maar niet voor de korte termijn? Moet het idee nog verder ontwikkeld worden?

Dat kan natuurlijk, maar laat het de bedenker wel zo snel mogelijk weten. Niets is zo vervelend voor de ideeënleverancier als het gevoel dat zijn idee in een zwart gat is verdwenen.

Ideeënbedenkers die snelle feedback krijgen dat een idee niet goed genoeg is, zijn bovendien gemotiveerd om nieuwe ideeën aan te dragen, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek van Dick Deichmann. Hun volgende ideeën worden beter als ze snappen waarom het vorige idee nog niet goed genoeg was.

7. Maak het zichtbaar

Maak in je organisatie openlijk zichtbaar wie een waardevol idee geleverd heeft, bijvoorbeeld in het personeelsmagazine, de gezamenlijke kennisdatabank en natuurlijk bij de presentatie van het uitgewerkte idee.

Dat geeft niet alleen een impuls aan de daadwerkelijke uitvoering van het idee, maar is ook stimulerend voor andere medewerkers die met ideeën in hun hoofd rondlopen. Laat zien wat er in jouw team allemaal mag en kan.

8. Schakel de ideeënbedenker in bij de uitvoering

Betrek de ideeënbedenker bij de uitvoering, zodat hij zelf het idee verder helpt. De bedenker is zelf de grootste supporter van het idee. Als dat niet kan, geef in ieder geval informatie over de voortgang en de behandeling van het idee.

9. Bewaar ideeën

Richt een database in om ideeën te bewaren en te volgen. Ook voor ideeën die op dit moment niet bruikbaar zijn. Die kunnen een andere persoon op nieuwe ideeën brengen. Regel dat de database voor iedereen toegankelijk is en breng oude ideeën regelmatig opnieuw onder de aandacht.

10. Draag de innovatieverhalen uit

Verzamel de ontstaansverhalen rondom innovatieve vondsten. Hoe is iemand tot zijn idee gekomen? Wat kwam hij tegen op zijn weg om het uit te voeren?
Presenteer de 'creatieve oogst' regelmatig in een speciale uitgave of wandtentoonstelling. Vaak zijn deze verhalen buitengewoon aanstekelijk voor anderen om te lezen of te horen en daarop verder te bouwen.

Voor de bedenker van een idee is er geen mooiere beloning denkbaar dan dat zijn idee serieus genomen wordt en dat de organisatie er daadwerkelijk mee aan de slag gaat. Als je zo met nieuwe ideeën omgaat, voelen mensen zich uitgedaagd. En zo bedenken ze nog veel meer goede ideeën.

Bronnen:

• Idea Management. Perspectives from Leadership, Learning and Network theory, proefschrift van Dirk Deichman, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2012
• Begin met het waarom. De Gouden Cirkel van ondernemen door Simon Sinek. Uitgeverij Business Contact, 2012
• Drive door Daniel H. Pink, Business Contact, 2010 
• Je hok uit! 30 praktische adviezen voor een creatiever team door Jeff Gaspersz, Pearson Education, 2005

Foto: images of money, Taxbrackets.org

Verhalen voor ideeënmakers

Verhalen nodig om ideeënmakers te inspireren? Of verhalen nodig om innovatieve vondsten uit te dragen? Lees hier verder wat ik voor jou doe.

Smul van Toverballen voor het brein

Meer weten over de manier waarop je verhalen toepast in (informatieve) teksten? Dan smul je waarschijnlijk van het boek Toverballen voor het brein, dat ik speciaal over dit onderwerp geschreven heb. Laagje voor laagje ontsluiert het boek de geheimen van verhalen en geeft praktische tips over de toepassingen daarvan. Bestellen? De Toverballen voor het brein haal je hier.

Mis mijn volgende artikel over ideeën niet

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

Het spaarvarken van Renate Dorrestein

Als journalist hoorde romanschrijfster Renate Dorrestein jarenlang mensen uit over hun diepere drijfveren. Uit dat 'spaarvarken' put ze nu inspiratie voor haar romans. "Donald Duck is voor een romanschrijver interessanter dan Jezus Christus."

Renate Dorrestein was jarenlang journalist voordat ze fulltime schrijfster werd. Ze schreef in de jaren zeventig en tachtig onder meer voor Panorama, Opzij, Viva en De Tijd. Ze hield talloze interviews en maakte vele reizen. Dat leerde haar veel over menselijke motieven. "De mens is bij uitstek uitgerust om benieuwd te zijn naar anderen."

De journalistiek lag haar niet erg. "Ik had de neiging zelf afloop te verzinnen", zei ze op de tweede Conferentie Verhalende Journalistiek, waar ze haar schrijftips deelde. Het schrijven van romans gaf haar alle vrijheid. Voor Dorrestein zijn journalistiek en fictie twee werelden die ze strikt gescheiden probeerde te houden.

Toch kan een journalist in haar ogen veel opsteken van de manier waarop een romanschrijver zijn verhaal opbouwt en zijn personages tot leven wekt. De manieren waarop een romanschrijver de aandacht weet vast te houden, is namelijk ook van toepassing in non-fictie. Ze gaf onder meer deze tips om van journalistieke stukken verhalen te maken die lezers op sleeptouw nemen.

1. Laat zien wat de hoofdpersoon drijft 

Alle literatuur op aarde, van Homerus tot Grunberg, gaat maar over een ding: iemand wil iets, maar kan dat niet of met veel moeite voor elkaar krijgen. De hoofdpersoon is het 'strevende personage', zoals collega-schrijver Thomas Roosenboom dat noemt. 

Donald Duck is in dit opzicht interessanter dan Jezus Christus. Donald Duck wil iets, Jezus voert alleen de opdracht van zijn vader uit. "Als schrijver ben je voortdurend bezig dat streven zichtbaar te maken", zegt Dorrestein. "Voor de lezer moet het glashelder zijn wat de hoofdpersoon eigenlijk drijft." 

2. Werp obstakels op 

Als schrijver heb je de taak om voortdurend obstakels op te werpen. Dat kunnen ook obstakels van binnenuit zijn: problemen die de hoofdpersoon met zichzelf heeft. Vaak zijn dat de meest interessante, vindt Dorrestein. Iemand die twee zielen in een borst heeft, bijvoorbeeld. Of iemand die iets wil waar hij eigenlijk niet de capaciteiten voor heeft. 

3. Laat de hoofdpersoon fouten maken

Door een verhaal vanuit één personage te vertellen, kun je in het hoofd van een ander kijken. Dat biedt enorme mogelijkheden voor de lezer om zich te identificeren met de hoofdpersoon. 

Laat hem falen of laat hem vreselijke dingen over zichzelf afroepen, adviseert Dorrestein. "Het kost ons geen enkele moeite om ons met losers te identificeren. Hamlet is met zijn twijfel en zijn zelfhaat een van de meest geliefde literaire personages." 

4. Maak de hoofdpersoon tweeslachtig 

 De brave romanheldin Jane Eyre ontpopt zich als een leeuwin. Detective Sherlock Holmes is een praatjesmaker, maar ook een eenzame man met een zwarte kant, zijn cocaïneverslaving. Die dubbelzinnigheid maakt ze interessant voor de lezer.  

5. Schrijf dialogen op als een tenniswedstrijd

'Beschrijf niet, maar laat het zien', is een ijzeren schrijfwet. Dialogen zijn daarvoor een uitgelezen manier. "Het is een misverstand dat een dialoog alledaags moet klinken, want dan krijg je nietszeggend gedaas", zegt Dorrestein. 'Een dialoog is een vorm van actie. Na elke dialoog moet er iets veranderd zijn."  

6. Vermijd het moeras van het midden

Journalisten schrijven een artikel met intro, een middenstuk en een slot. Niet doen, zegt Renate Dorrestein. Dat middenstuk is namelijk ongelooflijk saai! Hierin geven schrijvers nog een voorbeeld, verwoorden de kernboodschap op een andere manier of voegen nog een argument toe. Maar er gebeurt niets nieuws. De lezers haken gemakkelijk af. 

De oplossing: schrijf alleen een begin en een einde. "Schrijf opzwepend in plaats van adstruerend", zegt Dorrestein. "Bouw op en voeg steeds nieuwe feiten toe. Iedere zin moet het verhaal voortstuwen. Zodra er geen nieuwe feiten meer nodig zijn bouw je af en zet je het einde in." 

7. Schrijf over de liefde en de dood 

In de literatuur draaien alle thema's over de liefde of de dood of zijn een afgeleide daarvan. Dit zijn ook de universele thema's waar iedereen altijd over wil blijven lezen. Zoek naar invalshoeken voor non-fictie die in het verlengde liggen van deze thema's. De recessie kun je bijvoorbeeld beschrijven als een afgeleide van de dood. 

"Ook als je de taal van liefde en dood gebruikt, zul je je lezers meer boeien", aldus Dorrestein 

8. Vermijd tierelantijnen 

Een sobere schrijfstijl is namelijk het krachtigst. In navolging van auteur John Gardner vindt Dorrestein dat een schrijver werkwoorden en zelfstandige naamwoorden beeldend moet inzetten. Dan zijn er geen bijvoeglijke naamwoorden of bijwoorden meer nodig. In plaats van 'hij ging het gebouw binnen' kun je ook schrijven: 'hij strompelde de kerk binnen'. 

9. Laat zien waar en wanneer het verhaal zich afspeelt

"Journalistieke stukken zijn vaak abstracter dan nodig is omdat tijdstippen en de plaats weggesloopt zijn uit het stuk", observeert Dorrestein. Laat daarom zien waar en wanneer een gebeurtenis zich afspeelt. De omgeving zegt iets over het personage. 

Sherlock Holmes reed over bestaande wegen. Elementen uit de werkelijkheid dragen bij aan de geloofwaardigheid van fictie. In non-fictie leveren ze geloofwaardigheid op. 

10. Scoor met uitgekiende details 

Leg zo min mogelijk uit, maar laat een uitgekiende detail het verhaal doen. Hoe maak je een lezer duidelijk hoe een vrouw uit alle macht haar seksverslaving probeert te verbergen? Kristien Hemmerechts beschreef in haar roman Brede heupen een vrouw die voortdurend aan haar vingers rook.

Mis het volgende artikel over ideeën niet

Sigrid van Iersel is zelfstandig journalist en schrijver van non-fictieboeken. Ze is mede-auteur van het boek Lenig Denken over creatieve denktechnieken en het boek Toverballen voor het brein over het gebruik van verhalen in informatieve teksten.
Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

Toverballen voor het brein

Verhalen maken je nieuwsgierig en sporen aan om door te lezen. Het boek Toverballen voor het brein doet uit de doeken hoe je deze verhaalkracht en andere technieken op het gebied van storytelling kunt toepassen in informatieve teksten, zoals journalistieke artikelen, websites, brochures en andere teksten. Laagje voor laagje ontsluiert het boek de geheimen van verhalen en vertelt wat je er in teksten mee kunt doen. Lees hier meer over Toverballen voor het brein.

Zeven onmogelijke vragen aan Annet Talsma

Annet Talsma helpt zelfstandig ondernemers om goede teksten te schrijven voor hun website, blog of e-magazine. "Als je gewoon een kop koffie gaat maken, heb je de grootste kans dat je een creatieve oplossing tegenkomt."

 Zeven onmogelijke vragen (22)

Vraag een creatieve persoon nooit waar zijn ideeën precies vandaan komen, want daar is 'onmogelijk antwoord op te geven'. Toch ga ik die uitdaging aan. In deze serie leg ik zeven vragen voor aan kunstenaars, ontwerpers, ideeënmakers en andere 'creatieven' over hun creativiteit en inspiratiebronnen. In deze aflevering is het woord aan Annet Talsma.

1. Wat betekent creativiteit voor jou?

Creativiteit is voor mij het essentiële ingrediënt van alles wat ik doe, verzin of bedenk. Soms lijkt het wel alsof je teruggrijpt op iets dat je al veel vaker hebt gedaan. Maar het wordt pas iets nieuws wanneer je je creativiteit erop loslaat en er net een andere draai, kleur of toon aan geeft. Wat overigens niet betekent dat ik dat heel bewust doe. Juist door er niet bij stil te staan, komt er ineens een leuke invalshoek bovendrijven.

2. Hoe doe je inspiratie op?

In de eerste plaats door veel te lezen. Niet alleen boeken en artikelen, maar ook reclames en inhoudsopgaven van tijdschriften. Daardoor kom je op interessante ideeën. Je ziet woorden die je zelf misschien nooit zou gebruiken en je merkt hoe een tekst, alinea of zin op je overkomt als lezer. Dat is heel leerzaam en vergroot je taalgevoel en woordenschat.
Mensen die mij kennen weten dat ik altijd met een notitieboekje rondloop. Dat gebruik ik voor afspraken en treintijden, maar ook voor schrijfideeën die oppoppen, verhalen die ik ‘per ongeluk’ hoor op straat of in een café, of voor losse ‘haakjes’ voor een artikel. Ik merk dat vooral dingen die helemaal niks met schrijven te maken hebben zich vaak ontpoppen tot interessante invalshoeken voor een tekst.

3. Hoe kom jij het gemakkelijkst op ideeën?

In mijn achterhoofd sluimert het altijd een beetje. Iedere week schrijf ik een artikel en dankzij dat ritme heb ik onbewust altijd antennes uitstaan voor ideeën. Maar het gebeurt heel vaak dat ik pas een paar uur voordat ik mijn e-magazine met schrijftips wil versturen er echt over na ga denken wat het onderwerp gaat worden. Dan bedenk ik wat ik de afgelopen week heb meegemaakt, wat me is opgevallen of wat er speelt in de media.
Vervolgens pak ik mijn map met knipsels erbij of ga bladeren in mijn boekje. Op de een of andere manier valt er altijd een link te maken tussen een voorval of gebeurtenis en een van mijn aantekeningen of knipsels.

4. Wat is je meest favoriete werk dat je ooit gemaakt hebt? 

Dat is mijn e-boekje: Spiekbriefje (voor slimme schrijvers). Het is het gratis welkomstgeschenk voor de abonnees van mijn e-magazine. Ik zie het soms uitgeprint bij iemand op z’n bureau liggen (of aan de muur hangen). Of het schiet op twitter voorbij als iemand een artikel moet schrijven (*pakt even het #Spiekbriefje van @annettalsma erbij*). Dat is erg leuk om te zien.

5. Wil je iets met je creatieve werk tot uitdrukking brengen?

Ik ben mijn e-magazine begonnen omdat ik merk dat veel mensen wel graag artikelen en blogs willen schrijven, maar er enorm tegenaan hikken. Ze twijfelen over de insteek, doelgroep, woordkeus en wat al niet meer.
Ik probeer ze elke keer een tip of idee te geven zodat ze makkelijker en betere teksten gaan schrijven en hopelijk ook van hun koudwatervrees afkomen.

6. Welke creatieve droom wil je nog eens tot uitvoering brengen?

Dat zijn er twee. De een sluit aan bij mijn plezier in schrijven: een boek (verrassend?). Niet zomaar een, maar een echt leuk schrijfboek, dat je ’s ochtends met een glimlach tevoorschijn haalt om met de ideeën uit het boek aan de slag te gaan.
De tweede droom ligt in het verlengde van mijn plezier in lesgeven: een megablogdag organiseren. Met honderd deelnemers die allemaal in een uur een blog schrijven. Daar kunnen we dan vast weer een leuk boek van maken. Ik zoek alleen nog een uitgever.

7. Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt over creativiteit?

“Ga niet op creativiteit zitten wachten.” Creativiteit is altijd om je heen. Als je gewoon je antennes uitzet ('aanzet' dus eigenlijk!) en ondertussen een kop koffie gaat maken, heb je de grootste kans dat je een creatieve oplossing tegenkomt. Gewoon tussen het filterzakje en je koffiepot.


Meer informatie:
Annet Talsma helpt zelfstandig ondernemers (en ieder ander die graag beter en met meer plezier wil schrijven) om goede teksten te schrijven voor hun website, blog of e-magazine. Dat kan in een groepstraining of een individueel traject, van een dagdeel tot een aantal maanden. Met als resultaat dat je makkelijker schrijft, je zichtbaarheid op internet vergroot en uiteindelijk meer klanten trekt.Website: Bureau Eigenwijs

LinkedIn: Annet Talsma
Twitter: @annettalsma
E-mail: schrijf@bureau-eigenwijs.nl
Telefoon: 06 45 77 61 63


Eerdere afleveringen in deze serie:
12. Lidion Zierikzee
13. Peter te Riele
14. Huub Koch
15. David van der Kooij
16. Gert Veenhoven
17. Marjolein Oosterheerd
18. Femke Vijn
19. Karlijn Broekhuizen
20. Karin Ramaker
21. Miranda Apeldoorn

Mis mijn volgende artikel niet

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn.
Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

Manieren om deze inspiratiebronnen te verspreiden

Ideeënmaker heeft een missie: mensen laten zien hoe ze creatiever kunnen denken, met inspirerende voorbeelden, tips en verhalen. Ideeënmaker als de generator voor nóg meer ideeën. Sluit je aan en deel de ideeën!

Dit weblog ontstond in 2005 in een spontane bui, nadat ik gelezen had dat een weblog een goede manier is om ideeën te testen, vorm te geven en te bewaren. Dat wilde ik wel eens uitproberen.

Ideeënmaker was in het begin dan ook vooral bedoeld om mijn eigen ideeën te 'maken'. Het bleek te werken. Door je op een bepaald onderwerp te richten, krijg je er vanzelf meer gedachten en ideeën over. Als je er vervolgens ook over schrijft, vormen die gedachten zich en worden ze groter.

Lezers herkenden dat en haakten aan. Zo groeide Ideeënmaker uit tot een blog met een vaste groep enthousiaste lezers, die zich gretig laat inspireren door de vele tips over creatief denken, schrijven en het gebruik van verhalen. Creatief denken maakt je geest flexibeler en je leven prettiger. En daarom vind ik het belangrijk om hier nog meer bekendheid aan te geven.

Dus ben je enthousiast over de blogs op Ideeënmaker over creativiteit en verhalen? Blij met inspirerende tips? Sluit je aan bij Ideeënmaker en kies jouw manier om nog meer mensen te laten putten uit de creatieve schatkist.

1. Als ideeënverspreider:

• Deel jouw creativiteit
  Schrijf over creativiteit en ideeën maken op je eigen blog. Laat zien welke rol creativiteit speelt in jouw leven, omdat je daarmee je lezers inspireert.
• Geef bekendheid aan dit blog. Vertel over Ideeënmaker bij je vrienden en bekenden. Deel verhalen en ideeën. Deel de blogstukken van Ideeënmaker en plaats ze op Facebook, Twitter, Delicious of andere sociale media. Je kunt hiervoor de button onder ieder artikel gebruiken.
• Verspreid  inspiratiebronnen
  Deel de lijst met 100+ inspiratiebronnen. Zet ze met een werkende link op je eigen website of deel ze met je vrienden, omdat anderen ze dan ook kunnen gebruiken.

2. Als lenige denker:

• Deel je lenige verhalen
  Mensen verzinnen fantastische manieren om hun problemen te overwinnen of hun dagelijkse worstelingen dragelijker te maken. Ik ben op zoek naar mooie verhalen over zulke manieren om lastige kwesties lenig op te lossen, zoals in deze voorbeelden. Verhalen brengen namelijk anderen ook op ideeën. Ken je zo'n verhaal? Mail me op Sigrid at Verhaallijnen.nl.
• Stuur me jouw ideeën
  Alles kan altijd beter. Mail me jouw feedback hoe ik dit blog kan verbeteren of stuur me je ideeën of tips over creativiteit en inspiratie opdoen via Sigrid at Verhaallijnen.nl. Jouw mening en jouw ideeën zijn belangrijk voor mij.

Ideeën delen = ideeën vermenigvuldigen. En met al die ideeën leggen we nieuwe verbindingen. Super als je meedoet!

Verder lezen:

• Waar komt de naam IDenmaker vandaan?
• De start van Ideeënmaker

Foto van xddorox via Flickr.

Mis mijn volgende artikel niet

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het bedenken van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Meer informatie vind je op www.verhaallijnen.nl.