Zeven onmogelijke vragen (15)
Vraag een creatieve persoon nooit waar zijn ideeën precies vandaan komen, want daar is 'onmogelijk antwoord op te geven'. Toch ga ik die uitdaging aan. In deze serie leg ik zeven vragen voor aan kunstenaars, ontwerpers, ideeënmakers en andere 'creatieven' over hun creativiteit en inspiratiebronnen. In deze vijftiende aflevering is het woord aan David van der Kooij.David adviseert als zelfstandig ondernemer bedrijven en geeft van trainingen op maat, met neme op het gebied van creatief denken, teamwerk en verandering. Daarnaast enthousiasmeert hij ‘het’ onderwijs voor creatief denken. En last but not least houdt hij zich bezig met illustreren en ontwerpen. Creativiteit speelt daar altijd een rol in of daar zorgt hij voor. Naast zijn werk heeft hij een passie voor lezen, schrijven, schilderen en gitaarspelen.
1. Wat betekent creativiteit voor jou?
Ik zie creativiteit vooral als een denkvaardigheid. Daarom heb ik het meestal over creatief denken of vindingrijkheid in plaats van het bredere begrip creativiteit. Voor mij betekent het: verbinden en vertrouwen. Nieuwe, oorspronkelijke ideeën ontstaan door het maken van verbindingen van bestaande gedachten en ideeën. Dat lijkt paradoxaal, alles is er al, maar toch komt er meer.
Dat is wat creativiteit zo prachtig maakt. En dat geeft vanzelf vertrouwen, want het heeft me doen beseffen dat je altijd vooruit kan komen, als je er maar een creatieve klap op geeft. Een oplossing voor een probleem of een verborgen kans, met creatief denken leg je nieuwe mogelijkheden bloot.
2. Hoe doe je inspiratie op?
Door nieuwsgierigheid te tonen en vragen stellen. Voor mij is dat een continue proces. Door telkens te vragen: waarom? Ik zie dingen gebeuren of ik lees iets en vraag me af: waarom is dit zo? Waarom doet hij of zij dat? Waarom vind ik er dit van? De waaromvraag geeft inzicht in vooronderstellingen, en zodra de vooronderstellingen duidelijk worden, gaat de deur open naar nieuwe betekenissen: kan het anders?
Dan komen vanzelf de verbindingen. Ik denk heel associatief. Dat gebeurt vanzelf, maar ik heb me er ook in getraind. Dat vind ik heerlijk, het is een vliegwiel dat zichzelf aanjaagt.
Een concrete bron van inspiratie voor mij is lezen. Lezen is voor mij als ademen en ik doe het diep en langzaam. Vooral romans en boeken over geschiedenis en natuurwetenschappen. Zodra ik iets tegen kom dat me prikkelt, maak ik daar een notitie van. Later kijk ik door deze notities en vraag me af wat ze voor mij kunnen betekenen.
Als ik genoeg heb van al dat actieve denkwerk ga ik schilderen. Dan ben ik alleen nog maar met het doek en de verf bezig. De gedachten herschikken zich ondertussen op hun eigen houtje in mijn hoofd.
3. Heb je routines of rituelen om ideeën op te doen of om je werk uit te voeren?
Misschien niet zo voor de hand liggend voor iemand die pretendeert creatief te zijn of die deze sticker opgeplakt krijgt: rust, orde en regelmaat. Ik heb bijvoorbeeld een hekel aan rommel. Voor ik aan het werk ga moet de plank leeg zijn.
De uitgangspositie voor werken is meestal: de laptop recht voor me, en daarnaast een ongelinieerd notitieblok met een tekenstift. De tekenstift is belangrijk. Dat moet een zwarte papermate fineliner zijn. Ik heb er een la vol van. Weinig creatief, zo’n zwarte stift? De kleuren zitten in mijn hoofd.
Ik doe het denkwerk het liefst ’s ochtends en daarna het doewerk. Aan het eind van de middag volgen huishoudelijke dingen en lezen. ’s Avonds zit ik met mijn laptop op de bank en schrijf bijvoorbeeld lesideeën die ik ‘s ochtends heb verzonnen. Voor het slapen ga ik lezen.
Er zijn ook genoeg dagen dat ik onderweg ben – ik ben gek op autorijden – en luister dan naar hoorcolleges. Routines en rituelen: ze zijn net zo belangrijk als het doorbreken ervan.
4. Wat is je meest favoriete werk dat je ooit gemaakt hebt?
Dat is het eiland Kiem, een belevingswereld voor kinderen, waar ze op fantasierijke en avontuurlijke manier kennis maken met creatief denken. Kiem is ergens in het voorjaar van 2007 geboren – ontdekt zeg ik liever – en heeft onder mijn handen vorm gekregen in een weken durende flow.
Kiem is tastbaar gemaakt in lesmaterialen; een landkaart, een reisgids (een soort lesboekje) en een dagboek (notitie en werkboek). In 2007 en 2008 heb ik er projecten mee gedraaid op basisscholen, een onvergetelijke tijd. Op mijn werkkamer hangt de landkaart van Kiem aan de muur, recht voor me. Ik dwaal er in gedachten graag rond. De afgelopen tijd heb ik er helaas niet meer zoveel mee gedaan, maar in de laptop zitten nog een aantal reisgidsen die wachten om afgerond te worden.
5. Wil je iets met je creatieve werk tot uitdrukking brengen?
De onmogelijkste vraag, wat mij betreft, en nog twee te gaan! Ik heb er nog eens diep over nagedacht. Wat ik in mijn werk wil uitdrukken is dat iedereen, gegeven zijn mogelijkheden en beperkingen, het beste uit zijn creativiteit kan halen.
Ik kom wel eens bij klanten, die mij aankijken met zo’n gezicht van ‘nou, kom maar op met je creatieve ideeën’. Dan moet ik uitleggen dat het de bedoeling is dat zijzelf met de ideeën komen en dat ik ze ga uitleggen hoe ze dat kunnen doen. En dat ze daar uiteindelijk veel meer aan hebben.
Zodra ze het trucje onder knie hebben, dan kan ik er weer van tussen. ‘Dan kan ik weer leuke dingen gaan doen’, zeg ik dan wel eens gekscherend.
6. Welke creatieve droom wil je nog eens tot uitvoering brengen?
Mijn schitterend vergezicht is: creatief denken is een integraal onderdeel van het lesprogramma op basisscholen. Daar heb ik op een aantal manieren een aanzet toe gedaan. Al doende en experimenterend komt daar steeds meer focus en richting in.
Sinds een klein half jaar heb ik samen met twee echte onderwijskanjers – wie ze kent, weet wie ik bedoel – een verbond gesloten om daar grote stappen in te gaan maken. En ja, ik wil graag weer eens verder met Kiem.
7. Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt over creativiteit?
Marcel van Driel heeft in een vorige ‘7 onmogelijke vragen’ deze tip gegeven: ‘Houd vol!’. Daar ben ik het 100% mee eens. Ik voeg er aan toe: ‘En maak af!’
Een jaar of wat geleden hoorde ik een praatje van Roger de Bruyn, de oprichter van het COCD – dat is het Centrum voor Ontwikkeling van Creatief Denken – één van mijn grote inspiratoren. Hij vertelde een apocriefe anekdote. Het eerste wat Edmund Hillary gezegd zou hebben, toen hij op de top van de Mount Everest stond was: Hoe komen we weer beneden? En dàt is wat creativiteit rond maakt. Niet alleen de ideeën (de top) maar ook de uitvoering ('expeditie geslaagd').
Ik laat dit altijd in mijn werkzaamheden zien en houd het mijn klanten en mijn kinderen voor. Creatieve ideeën zijn broodnodig, maar je hebt er pas wat aan als ze zijn gerealiseerd. Dan pas kom je verder.
Meer informatie:
Websites: Vindingrijk en Denken Om Een Hoekje
LinkedIn: David van der Kooij
Twitter: @davidvdkooij
Telefoon: 06 2072 1632
Eerdere afleveringen in deze serie:
- Jan Willem van Swigchem
- Alieke van der Wijk
- Marleen Smit
- Frank de Wit
- Marian Filarski
- Anja de Crom
- Yoeke Nagel
- Joris van Ooijen
- Marcel van Driel
- Marieke van Dam
- Ward van Os
- Lidion Zierikzee
- Peter te Riele
- Huub Koch
Leer lenig denken
Ideeën nodig om je creatieve denkvermogen op te rekken? In het boek Lenig denken, technieken voor creatieve denkkracht lees je een groot aantal ideeën en oefeningen, die je op je werk en in je privéleven van pas komen.
Bestel het boek direct bij Managementboek.
Mis mijn volgende artikel niet
Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn.
Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten