donderdag 31 mei 2007

Betekenisvol

Bij naderend sterven ontstaat grote onmacht en vertwijfeling. Er komen vragen op waarop nauwelijks vanzelfsprekende antwoorden te geven zijn, de grote 'waarom-vragen', die te maken hebben met oorsprong en bestemming. De vragen die de Franse existentialisten ook zo bezig hielden: als je toch sterft, heeft het leven dan wel zin gehad?

En heeft het leven eigenlijk wel zin als je in een beperkte ruimte leeft en niet meer uit je bed kan komen? Uit de reacties van velen die de afgelopen maanden aan haar bed gezeten hebben, blijkt van wel. Sommigen zagen er zeer tegenop. Wat moet je zeggen tegen iemand die niet meer beter wordt? Maar de ontmoetingen bleken juist heel waardevol. De mensen kwamen en komen in groten getale. "Het is geen opgave, maar een mogelijkheid tot warm en gezellig contact, die ons veel voldoening oplevert", zei één van hen. ''We komen er altijd met een blij gevoel vandaan."

Eén van de bezoekers wenste haar enkele maanden geleden een betekenisvolle tijd toe. Die wens is uitgekomen.

Maakbaar sterven

Bijna alles lijkt maakbaar in onze moderne samenleving. Met een cholesterolarm leven maken we de kans op hart- en vaatziekten minimaal, we bannen enge ziekmakende beestjes uit en we kunnen ons lichaam verbouwen naar eigen smaak en inzichten. We kunnen kiezen voor het krijgen van kinderen. En als dat niet lukt, krijgen we met IVF nog wat extra kansen.

Pijn poetsen we zoveel mogelijk weg. Tegenwoordig geldt het als onmenselijk en ondragelijk om een barende vrouw pijn te laten lijden. De doktoren beschikken over de middelen om die pijn weg te nemen, dus waarom zouden we die middelen dan niet toepassen?

Ook het stervensproces willen we zoveel mogelijk verzachten. Dan kunnen we kiezen voor euthanasie als we niet de hele lijdensbeker tot de laatste druppel willen leegdrinken. Of voor palliatieve sedatie als de laatste middelen om het leven nog enigszins dragelijk te maken uitgeput zijn.

Als het gaat om keuzes rond kinderen krijgen of sterven, wordt het er emotioneel ondertussen niet gemakkelijker op. Iedereen sterft het liefst vredig en op een natuurlijke manier, alsof je zachtjes in slaap valt. Maar zo gaat het niet altijd. Het is heel zwaar als je voor je eigen dood keuzes moet maken of het moment moet aanwijzen. Als dat moment al bepaald kan worden, want het stervensproces heeft zijn eigen ritme.

Leed is er, hoe dan ook. Met pijn word je op de wereld gezet, met pijn ga je ook weer weg. Zelfs bij de wens om een zachte dood ontkomen we niet aan harde keuzes.

maandag 28 mei 2007

Koffiepauze

Koffiepauze tijdens de djembé-sessie...

.... en weer verder spelen....

... terwijl een muis een stukje koek wegkaapt en het 'rustig' onder een djembé opknabbelt.

zaterdag 26 mei 2007

Pinksteren

Vrijwel niemand weet nog wat er met Pinksteren gevierd wordt. Laat staan dat iemand weet waarom we een twééde Pinksterdag nodig hebben. De dubbele feestdagen van Kerst en Pasen kunnen vaak nog benut worden om zowel de eigen familie als de schoonfamilie te bezoeken. Maar nu hebben we net ook al de Moederdagbezoekjes afgelegd…

Maar wat doe je dan op Tweede Pinksterdag? Je kunt natuurlijk een landerige dag op Pinkpop doorbrengen of achter aansluiten in de IKEA-file. Maar als jaarlijkse traditie of gebruik vind ik dat toch wat magertjes. Met Kerst kun je als niet-kerkelijk persoon tenminste nog het familiesamenzijn vieren en de terugkeer van het licht. Met Pasen vier je het begin van de lente. Maar aan Pinksteren en ook Hemelvaart valt op die manier geen invulling te geven.

Ik ben kennelijk niet de enige die hiermee worstelt, want ook de lifestyle-bladen doen niets aan deze feestdagen. Opvallend, want ze hebben de laatste jaren het religieuze paasfeest toch tot een uitgesproken werelds sfeermoment weten om te vormen. Dankzij de lifestylisten associëren we Pasen nu met verfijnde ontbijtjes, lamsvlees met pesto, exotische fruitmixdrankjes en versierde kronkeltakken.

De makke is natuurlijk dat we met Pasen de lente al zo uitvoerig binnengehaald hebben, dat er geen overgangsmoment uit de natuur meer overblijft voor Hemelvaart en Pinksteren. Met de verschuiving van de seizoenen lijkt het me in ieder geval niet meer zinvol om Mametus, Pancratius, Servatius, Bonifatius van Tarsus en Sophia van Rome (ook bekend als de IJsheiligen die van 11 tot en met 15 mei hun naamdag vieren) feestelijk binnen te halen.

Beter is het te wachten tot 21 juni. Dan pakken we lekker uit met een Midzomerfeest.

vrijdag 25 mei 2007

Stel-dat-kind

Dit wordt een stel-dat-verhaal over een stel-dat-kind

Stel je een kind voor met een leerachterstand. En stel dat dit kind bij Jasper in de klas zit. In dat geval zou de remedial teacher zijn zesde of zevende leerkracht zijn. Omdat de vaste juf niet volledig kan werken, zijn er namelijk ook nog twee vervangende leerkrachten. Daarnaast zijn er ook nog aparte juffen voor de gymles, aardrijkskunde en geschiedenis en voor sommige kinderen ook nog voor blokfluitles.

Stel dat ditzelfde kind ook nog uit een gebroken gezin komt. Vader heeft een nieuwe relatie aangeknoopt, moeder idem dito. De ene helft van de week woont het kind bij vader en nieuwe vriendin, de overige tijd in het nieuwe gezin van mama. Dan zijn er thuis al vier volwassenen die zich met dit kind bezighouden.

Tja, we kunnen het wel hebben over de jeugdzorg en de bureaucratie, waardoor het zicht op het kind verloren gaat. Maar in het gewone dagelijkse leven moet alles rondom een stel-dat-kind ook over heel veel 'schijven' overgedragen worden. (En dat alles thuis zonder vaste formulieren, rapportages, leerlingvolgsystemen, etcetera).

En stel je nou eens voor dat al die volwassenen er toch in slagen dat overdrachtcircus helemaal op rolletjes te laten lopen...

donderdag 24 mei 2007

Niels' varkentje op de boerderij

Keuzevrijheid

"Heeft ie vandaag nou school of niet?"

Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat zesjarige kinderen gewoon iedere dag naar school gaan, maar dat is het op onze school op dit moment bepaald niet. Niels heeft in mei vrijwel nauwelijks les. Behalve twee weken mei-vakantie en de vaste vrije dagen op Hemelvaart en Pinksteren waren er ook nog drie vrije dagen vanwege het recht op ATV-dagen. Van de leerkrachten wel te verstaan; niet van de ouders, van wie velen deze maand dan ook behoorlijk in verwarring zijn. Mei is een rampmaand voor werkende ouders, schrijft Intermediair deze week. En inderdaad. Ik heb 's ochtends al menige moeder tegen haar kroost horen zeggen dat ze maar mee moeten naar haar werk, omdat de schooldeuren voor de laagste groepen weer gesloten waren.

Theoretisch zou je als ouders kunnen besluiten de kinderen naar een andere school te brengen, die er een minder grillig vrije-dagen-beleid op na houdt. De kinderen iedere vrijdagmiddag vrij lijkt mij bijvoorbeeld stukken beter te organiseren voor ouders. Maar ja, dat doet vermoedelijk geen mens. Overstappen naar een andere school is voor kinderen ingrijpend, dus daar zijn gewichtiger redenen voor nodig dan het kunst- en vliegwerk dat ouders noodgedwongen moeten uithalen. Als je al op een andere school terecht kunt trouwens, want dat is in onze buurt bepaald geen vanzelfsprekendheid.

Keuzevrijheid in het onderwijs is dus niet zaligmakend. Dat is evenmin het geval voor vele andere diensten, die inmiddels aan de wetten van de marktwerking overgeleverd zijn. De banken bijvoorbeeld. Zouden er veel Postbank-klanten overstappen naar een andere bank, omdat ze zich niet thuisvoelen bij de ING? En waar moeten onzeker geworden ABN-Amro-klanten dan terecht?

Het kabinet heeft het woord privatisering taboe verklaard, stond deze week in NRC Next. Dan denken wij als burgers teveel aan vette auto's en dikke salarissen. En dat is niet de bedoeling. Liever spreekt men daarom over keuzevrijheid in de zorg. Maar als klant wil je gewoon een relatie opbouwen met een dienstverlener. Dat geldt zeker als het gaat om onderwijs of gezondheidszorg. Liever een goede verstandhouding met een vaste arts dan elke keer een nieuwe. Dan maar een stuk minder keuzevrijheid.

zondag 20 mei 2007

Ademruimte

Ze heeft mensen bedankt, haar laatste wensen kenbaar gemaakt en grotendeels afscheid genomen van haar bezittingen. Dat regelwerk moest heel snel geschieden, want niemand wist hoe lang ze er nog zou zijn. Iedere dag kon immers de laatste zijn. Maar nu de meeste lopende zaken een afronding hebben gekregen, blijkt ze dit alles ruimschoots overleefd te hebben.

Nu haar ademruimte heel klein is geworden, is in haar beleving ook haar leefruimte verdwenen. Daarmee bevinden we ons nu op het omslagpunt van ‘leven’ naar ‘voltooid verleden tijd’. Nu werken we nog aan een boek, waarin we haar herinneringen van vroeger optekenen. Daarin staan nog een aantal vragen open over haar jonge jaren, haar verwachtingen en haar dromen.

Maar als ook dit boek voltooid is, wat resteert er dan nog?

dinsdag 8 mei 2007

Comfortzone













De keuken is helemaal leeggebroken, net als de badkamer en de hal. Veel stof natuurlijk, maar ook geweldig veel ruimte. De verlaagde plafonds zijn namelijk weg en dat geeft ineens een heel andere beleving van het huis.

Maar missen we nu de keuken en de badkamer? De afwasmachine misschien? Het bad?

Nou nee, want op zolder is een nieuwe comfortzone ingericht. Het lijkt inderdaad een beetje op kamperen, maar dan veel luxer. Het bevalt zelfs zo goed dat we ook steeds meer spullen uit de woonkamer naar ons 'hol' boven verhuizen. Spelletjes, speelgoed, muziekinstrumenten...

De kinderen vinden het zolderappartementje helemaal geweldig, maar zijn nog meer te spreken over onze nieuwe douche, die Willem handig gefabriceerd heeft. Op een afgeschermd hoekje op het balkon, heerlijk warm water en toch met je neus in de frisse lucht.

Waarom hebben we eigenlijk een heel huis nodig, vroeg Jasper gisteren. Tja, dat beginnen we ons nu ook af te vragen...

donderdag 3 mei 2007

Trakteer de patatgeneratie op een doe-het-zelfbuffet

De beste ideeën ontstaan vaak uit ergernis. Welnu, ik erger me aan het gemak waarmee kinderen friet, kroketten en andere snacks voorgeschoteld krijgen. Of eventueel pannenkoeken, daar wil ik van af zijn. Daar moet iets beters op te bedenken zijn.

Want de frietgevers grijpen niet naar de snacks omdat ze de kinderen vet willen mesten. Vrijwel iedereen is zeer doordrongen van het belang van gezonde voeding, het overgewichtprobleem bij kinderen en de dreigende diabetesepidemie. En dat geldt zeker voor alle goedbedoelende leidsters van de naschoolse opvang, ouders van jarige vriendjes, familieleden en andere bekenden. In alle oprechtheid denken zij zelfs dat zij de kinderen er een geweldig plezier mee doen. Patat = feest (en in de meeste gevallen is dit ook het beoogde effect, want kinderen hebben van jongs af aan al geleerd om feestjes en friet aan elkaar gelijk te stellen).

Maar het grote misverstand bij al deze goedwillende patatbakkers/snackbarafhalers is dat zij denken dat zij de enigen zijn, die deze traktatie aanbieden. Ondertussen krijgen onze kinderen de ene na de andere vette snack voorgeschoteld.

In de horeca is het al niet veel beter. Als je al een restaurant treft dat ingesteld is op jeugdige bezoekers (en het is geen pannenkoekenrestaurant), dan weet je van te voren al hoe het kindermenu eruit ziet: frietjes met kroket, frikadel, knakworst of kipnuggets, een schaaltje appelmoes en een snoepdoosje of een ijsje toe. Droevig om te zien dat ouders kinderen zelfs nog aansporen in ieder geval het 'vlees' op te eten, terwijl kipnuggets bestaan uit gemalen kippenbeentjes met meel en zout...

De toevlucht naar patat zou je kunnen wijten aan gemakszucht. Maar het heeft volgens mij vooral te maken met een gebrek aan ideeën wat je kinderen nog meer voor kan schotelen. Kinderen hebben immers de naam lastige dan wel grillige eters te zijn. Veel koters steken buitenshuis geen vreemd hapje in hun mond of zijn zelfs totaalweigeraars op het gebied van warm eten. Dan maar friet, dat lust iedereen tenslotte wel.

Volgens mij is er dus grote behoefte aan enkele suggesties om het creatieve gat op het gebied van kindereten te vullen. En er is in ieder geval een gat in de markt voor horecagelegenheden, waar zowel ouders als kinderen op een gezellige en smaakvolle wijze kunnen eten. Een voorschot:

1. Doe-het-zelfbuffet
Kinderen eten graag iets wat ze zelf samen kunnen stellen. En ze houden van losse, direct herkenbare ingrediënten; geen gerechten die verstopt zijn in een verhullende saus of dressing. Dus geef ze het heft in eigen hand. Met losse bakjes gesneden paprika, cherrytomaatjes, komkommer, mais (of maiskolfjes), blokjes kaas, stukken worteltjes, hardgekookte eieren, etc. Schijfjes meloen en aardbeien zijn ook altijd een succes. Een fles ketchup of een ander sausje erbij, stukjes brood en dippen maar. Weinig werk, veel plezier. En ouders knabbelen graag mee.

2. Leve de Italianen
Wie kinderen iets warms voor wil schotelen, grijpt terug op de Italiaanse keuken. Pizza natuurlijk, maar ook spaghetti bolognese. Dit laatste gerecht is zo simpel en populair, dat het wat mij betreft in geen enkel restaurant mag ontbreken dat zich kindvriendelijk noemt. Ook tomatensoep, minestrone en lasagne zijn bij veel kinderen geliefd. Leve Italië!

woensdag 2 mei 2007

Vogelgriepvrees en andere angsten

We kunnen opgelucht ademhalen, we zijn aan een pandemie ontsnapt. Voor wie het alweer vergeten was: ik heb het over de vogelgriep, die ons te grazen zou nemen en waardoor het maatschappelijke leven totaal ontwricht zou raken. Maar in het westen van Europa is er nauwelijks wat gebeurd. Minister Verburg van Landbouw heeft enkele weken geleden een groot deel van de voorzorgsmaatregelen daarom ingetrokken. Kippen en hun jonge spul mogen weer vrij rondscharrelen.

Was er nu tevergeefs een jacht op vaccins tegen de vogelgriep? Heeft de douane voor niets intensieve controles gehouden bij risicovluchten op Schiphol en boterhammen met vleeswaren in de containers gemikt? Is er overdreven veel paniek gezaaid? Of hebben al die preventieve maatregelen juist hun vruchten afgeworpen en zijn we daardoor aan de voorspelde catastrofe ontsnapt? Zeker weten doen we het nooit, maar ik vermoed dat er vooral veel overdreven angst is gezaaid. En de preventieve maatregelen boden vooral schijnveiligheid. De controlerende ambtenaren op Schiphol hadden vorig jaar in ieder geval niet het idee dat hun inbeslagnames van Turkse kaasjes en Thaise worstjes echt een uitbraak van vogelgriep kon voorkomen. Als dat virus zich over westelijke Europa zou verspreiden, zou het zich door douanecontroles zeker niet laten tegenhouden.

Behalve vogelgriep zijn ons de afgelopen jaren nog veel meer rampen voorspeld, die levensbedreigend dan wel ontwrichtend voor de samenleving zouden zijn. Aids zou in Europa ontstellend veel slachtoffers maken. Zure regen zou onze bossen vernietigen. De gekke-koeien-ziekte zou massaal overslaan op de mens. En zo is er een heel rijtje nare voorspellingen op te sommen, dat ons deed somberen over de toekomst.

De angst sloeg in ieder geval breed om zich heen. Uit vrees voor terroristische aanslagen hoorde ik mensen om mij heen vertellen dat ze voortaan niet meer met de trein gingen om zo de grote treinstations in de Randstad te omzeilen. Weldenkende mensen deden uit de doeken hoe ze voorraden voedsel en hout insloegen met het oog op het milleniumprobleem. Na de uitbraak van de legionella-epidemie in Bovenkarspel durfden vele mensen niet meer te douchen op campings en sportcomplexen.

Achteraf weten we dat het zo´n vaart niet gelopen is. Misschien was dat inderdaad dankzij de massale aanpassing van waterleidingen en grootschalige aanpak van het milleniumprobleem; in dat geval hartelijk dank daarvoor. Maar een andere verklaring is dat we niet zonder doemscenario's kunnen; desnoods maken we er één. Dat Irak kernwapens in zijn bezit heeft bijvoorbeeld. Dat er onlusten dreigen uit te breken in onze achterstandswijken (waar de werkloosheid, hygiëne, kindersterfte en alcoholmisbruik toch nog altijd veel minder ernstig zijn dan de achterbuurten van voorheen). Dat de zeeën en oceanen leeggevist worden. Of dat er bijna geen imkers meer zijn in Nederland, waardoor er straks ook geen bijen meer zijn, waardoor uiteindelijk de mensheid kan uitsterven, zoals NOVA deze week berichtte...

Het zou interessant zijn om te weten hoe we over een paar jaar terugkijken op de massale verontrusting over het CO2 probleem en de klimaatverandering. Wellicht verbazen we ons zeer over onze onrust, die ons ertoe bracht kostbare investeringen te treffen voor CO2 opslag, terwijl in arme landen stervende kinderen aan hun lot werden overgelaten. Het is net zoiets als de uitvergrote aandacht voor zelfmoordcommando´s in Israel , terwijl het verkeer daar jaarlijks veel meer slachtoffers maakt, zoals voormalig correspondent Joris Luyendijk meldde. Wie weet blijkt over een paar jaar dat de CO2 als voedingsstof voor planten juist voor enorm weelderige natuur heeft gezorgd...