maandag 26 september 2011

Denk vaker 'in the box'

Colors



Tandenborstels saai? Dat dacht ik aanvankelijk ook, maar al schrijvend deed ik een belangrijke ontdekking.


Bij een cursus creatief schrijven kregen we laatst een lijstje voor onze neus met weinig tot de verbeelding sprekende onderwerpen als gootsteen en tuinharkje. In opdracht van de docent moesten we het meest saaie woord selecteren. Mijn keuze viel op de tandenborstel. Vervolgens kregen we de opdracht om tien minuten lang in alle stilte over dit onderwerp een verhaaltje schrijven.

Grrr, wat kun je nu melden over een tandenborstel? Tot mijn verbazing was dat nog best veel. Dat je het ding kunt gebruiken als kwast en daarmee aparte schilderwerkjes kunt maken bijvoorbeeld. Ik bleek er zelfs geen enkele moeite mee te hebben om er twee pagina's over vol te pennen!

Bij mijn schrijfwerk doe ik gewoonlijk veel aan research. Ik zoek veel informatie bij elkaar, filter het en combineer het tot nieuwe dingen. Bij deze schrijfoefening ontdekte ik dat je eigen brein net zo goed een rijke bron van inspiratie is. In plaats van researchen kun je ook selfsearchen. Dat was voor mij een eyeopener.

Op zoek gaan naar wat er al is - in jezelf of in je eigen organisatie - gaat een beetje in tegen de heersende mode onder innovators. Die pleiten immers om vooral de deuren open te zetten, naar buiten te gaan en buiten de vaste kaders te denken. Natuurlijk zijn dat nuttige activiteiten - ik ben zelfs een groot voorstander van het zoeken naar veel inspiratiebronnen, het ontwikkelen van je nieuwsgierigheid en het leggen van nieuwe verbindingen. Maar het is niet het enige. Behalve out of the box is het een goed idee om vaker een blik in the box te werpen om te gebruiken wat er al in zit.


Tips voor selfsearching:

1. Gebruik freewriting
De bovenbeschreven schrijfoefening over tandenborstels staat bekend als freewriting. Daarvoor ga je zo te werk:
  • Kies een onderwerp en spreek een tijd met jezelf af. Tien of vijftien minuten is voldoende.
  • Stel vervolgens een (eierwekker) in met die tijdsduur en begin te schrijven.
  • Haal je pen niet van het papier, maar blijf schrijven.
  • Let niet op spelling of grammatica. Oordeel niet, alles is goed.
  • Lees niet terug wat je geschreven hebt en maak geen correcties. Desnoods schrijf je dat je een betere ingeving hebt gekregen.
  • Laat je verrassen door de hoeveelheid ingevingen die je op deze manier naar boven haalt!

2. Maak een mindmap
Net als freewriting helpt een mindmap je om al aanwezige informatie inzichtelijk te maken. Hoe je dat aanpakt, lees je hier.

3. Verzamel alles in een doos
Gebruik een notitieboek of een ander opbergsysteem: een extern geheugen van eerder opgedane ervaringen, gedachten of ideeën. Hierin kun je volop bladeren en terugkijken om je eerdere ideeën opnieuw naar de oppervlakte te halen.
Als choreografe Twyla Tharp een nieuwe dans bedenkt, vult ze een doos met al het materiaal dat haar inspiratie geeft. Bij elk project maakt ze een nieuwe doos. In haar boek The creative habit schrijft ze: "The box makes me feel connected to a project. It is my soil."



Leer lenig denken
Ideeën nodig om je creatieve denkvermogen op te rekken? In het boek Lenig denken, technieken voor creatieve denkkracht lees je een groot aantal ideeën en oefeningen, die je op je werk en in je privéleven van pas komen.
Bestel het boek nu bij
Managementboek.

Share/Save/Bookmark

dinsdag 13 september 2011

Zeven onmogelijke vragen aan Anja de Crom

Anja de Crom wilde altijd het onderwijs in, maar belandde in het bedrijfsleven en werkt sinds 1999 als romanschrijver, journalist, sitebouwer, popquizhost, filmmaker en schrijfcoach. Niet omdat ze niet kan kiezen, maar omdat ze niet wíl kiezen: ze vindt het allemaal leuk.

Anja schreef drie kinderboeken en vijf romans. Je kunt bij haar de meest uiteenlopende schrijfworkshops volgen: van reisverhalen schrijven tot personages creëren en van interviewen tot dialogen schrijven. "Hoppend van het een naar het ander komt er ineens iets moois."
Zeven onmogelijke vragen (6)
Vraag een creatieve persoon nooit waar zijn ideeën precies vandaan komen, want daar is 'onmogelijk antwoord op te geven'. Toch ga ik die uitdaging aan. In deze serie beantwoorden kunstenaars, ontwerpers, ideeënmakers en andere 'creatieven' zeven vragen over hun creativiteit en inspiratiebronnen. In deze zesde aflevering is het woord aan Anja de Crom.
Wat betekent creativiteit voor jou?
"Een eerste levensbehoefte en de reden waarom ik twaalf jaar geleden mijn baan heb opgezegd om voor mezelf te beginnen. Ik was teammanager bij een technisch bedrijf en had twee jaar eerder een huis gekocht.
Ik keek rond in dat huis en voor het eerst viel me op dat het een kakafonie van kleuren was. De muren in de woonkamer waren oranje, de plinten blauw met gestempelde motiefjes erboven, mijn slaapkamer was lila met gouden sterren, mijn badkamer roze en mijn keuken azuurblauw. Iets was er niet in verhouding, en het duurde niet lang voor ik concludeerde dat ik mijn creativiteit in mijn werk blijkbaar niet kwijt kon. In het schrijven wel, dus besloot ik de gok te wagen. Ik heb nog steeds geen spijt van die beslissing."

Hoe doe je inspiratie op?
"Door niet op zoek te gaan. Ik krijg opvallend vaak inspiratie onder de douche. Verder ben ik associatief ingesteld, dus hoppend van het een naar het ander komt er ineens iets moois. En ik verzin graag dingen met andere mensen, van literaire wandelingen tot complete spelshows.
Ik ben ook nogal een waarnemer. Soms hoor of zie ik dingen die ik ergens opsla in mijn hoofd en vervolgens in een boek gebruik. Dat kunnen losse zinnen zijn die ik toevallig hoor, maar ook situaties, mensen die ruzie hebben bijvoorbeeld."

Heb je routines of rituelen om ideeën op te doen of om je werk uit te voeren?
"Bij brainstormen met andere mensen moet gegeten worden. En als ik aan een boek werk en de deadline nadert, maak ik een kapstok van de belangrijkste verhaallijnen en ga ik die invullen; dan schrijf ik elke dag minimaal 1000 woorden voor ik iets anders ga doen. Soms gaat dat snel, soms zit ik om half drie nog in mijn pyjama en ben ik pas bij 500. Ik sla dan volledig door in de discipline, met spreadsheets die gemiddelden uitrekenen en zo. Tamelijk obsessief, maar het motiveert wel."

Wat is je meest favoriete werk dat je ooit gemaakt hebt?
"Mijn nieuwste boek Onafwendbaar, omdat ik altijd al een detective wilde schrijven en dat nu dus heel goed gelukt is. En ik ben ook trots op de booktrailer van Landen, van Emma Donoghue, omdat dat mijn allereerste animatiefilmpje ooit is. Bekijk dit filmpje maar eens."

Wil je iets met je creatieve werk tot uitdrukking brengen?
"Nou… in een recensie over een van mijn boeken stond: 'met veel liefde voor diversiteit in elkaar gezet'. Dat vond ik kicken, want dat is precies wat ik wilde. Verder heb ik natuurlijk een nog Hoger Doel: het imago van het lesbische boek opvijzelen. Ja, er bestaan dus goed geschreven lesbische boeken waarin homoseksualiteit niet wordt geproblematiseerd, met een spannend verhaal, met vaart en humor en met hartveroverende hoofdpersonen. Ik kan het weten, want ik schrijf ze :-)."

Welke creatieve droom wil je nog eens tot uitvoering brengen?
"Een speelfilm maken van mijn Villa Volta-trilogie. Dat kan nog niet, want de trilogie bestaat nu pas uit twee delen (Villa Volta en Halsoverkop), dus ik ga eerst even deel 3 schrijven."

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt over creativiteit?
"Dat je niet per se al je ideeën hoeft uit te voeren. Dat was een behoorlijke eye opener."


Meer informatie:

Website: www.anjadecrom.nl
LinkedIn: anjadecrom
Twitter: @anjadecrom

Eerdere afleveringen in deze serie:
  1. Jan Willem van Swigchem
  2. Alieke van der Wijk
  3. Marleen Smit
  4. Frank de Wit
  5. Marian Filarski


Share/Save/Bookmark

maandag 5 september 2011

Zeven onmogelijke vragen aan Marian Filarski


Marian Filarski heeft een atelier, waar ze teken- en schilderlessen geeft. Ook heeft ze vijf jaar geleden de Filarski Academie opgericht. De rode draad door alle lessen is de ontwikkeling van de creativiteit en de eigenheid van de cursist.

Zeven onmogelijke vragen (5)
Vraag een creatieve persoon nooit waar zijn ideeën precies vandaan komen, want daar is 'onmogelijk antwoord op te geven'. Toch ga ik die uitdaging aan. In deze serie beantwoorden kunstenaars, ontwerpers, ideeënmakers en andere 'creatieven' zeven vragen over hun creativiteit en inspiratiebronnen. In deze vijfde aflevering is het woord aan Marian Filarski.
Wat betekent creativiteit voor jou?
"Creativiteit is voor mij een levenswijze geworden. Door langere tijd met kunst bezig te zijn word je een ander mens. Je stelt je open voor andere manieren van benadering, je speelt en je vraagt je af: kan het ook anders? Ook word je flexibeler: je stelt je niet zo star meer op, je kunt beter overweg met problemen, niet alleen in de kunst maar ook in je eigen leven.

Als je in je leven niet creatief bent, blijf je hangen in je oude patronen. Er is dan geen vooruitgang meer, maar stilstand. Het is mijn missie geworden om de creativiteit te ontwikkelen van ieder die zich hier aanmeldt."
Hoe doe je inspiratie op?
"Jaren geleden kreeg ik inspiratie uit mijn directe omgeving van de familie. Ik deed veel met alles wat mijn hart raakte, zoals het opgroeien van mijn kinderen, het kwebbelen van mijn dochter, de dood van familieleden, verdriet en plezier. Ik abstraheerde en verbeeldde deze emoties in beelden van papier.

Tegenwoordig daag ik mezelf uit met opdrachten en thema’s waar ik absoluut niet goed in ben, zoals in mijn serie portretten. Het geweldige daarvan was, dat ik opeens toch - door een andere benadering van de inspiratiebron te kiezen - kwam bij het maken van mijn zeer eigen portretten, expressief en kleurrijk.

Ik lees heel veel boeken, niet alleen om mezelf te inspireren, maar ook mijn studenten. Je moet jezelf constant voeden, ook om anderen weer te kunnen inspireren en motiveren. Inspiratie ligt gewoon voor het grijpen: bij je thuis, op straat, in tijdschriften, in boeken, in musea. Alleen moet je wel een manier vinden om die inspiratie te zien en om te zetten in eigen beelden. En dat moet je leren, door er heel veel mee bezig te zijn."

Heb je routines of rituelen om ideeën op te doen of om je werk uit te voeren?
"Uiteindelijk vind ik het procesmatig werken het meest boeiende van het beeldend proces. Het mooiste is om werken te laten ontstaan. Dat betekent dat ik ontzettend veel 'rommel'. Ik begin ergens, soms door mezelf een opdracht te geven. Uit die tekeningen ontstaat iets. Daar voeg ik weer een element aan toe, bijvoorbeeld spontaan tekenen waarbij het niet meer hoeft te lijken.

Als ik zover ben, kijk in rond in mijn atelier. Mijn oog valt op iets, een materiaal of een techniek. Ik combineer dan de tekening die ik al had met het nieuwe. Daarna ontstaat er heel veel rommel, die ik nauwelijks aan iemand durf te laten zien. Maar de beloning komt! Opeens ontstaat een nieuw beeld. Dat nieuwe beeld levert me weer nieuwe informatie op om verder te werken. Zodra ik de kriebels in mijn buik voel, weet ik dat ik hiermee door moet gaan. Dan maak ik een grotere serie."

Wat is je meest favoriete werk dat je ooit gemaakt hebt?
"Mijn meest favoriete werk tot op dit ogenblik is een portret, gemaakt op de manier zoals ik boven heb beschreven. Een vrij klein portret van 20x30 (verschijnt 22 september ook in een boek). Het is favoriet omdat ik deze techniek zelf heb uitgevonden, door alleen maar te rommelen en te combineren. En dat geeft mij ongelooflijk veel voldoening. Dat is enorm waardevol."
Wat wil je met je creatieve werk tot uitdrukking brengen?
"Mijn zoektocht is altijd geweest: vrijheid veroveren, mijn eigen vrijheid. Want ieders vrijheid ziet er weer anders uit. Dat wil ik uitdragen en overbrengen aan mijn cursisten. Iedereen mag zichzelf zijn, zeker in de kunst. Ik wil niet voldoen aan de 'plaatjescultuur' en de 'meester-zegt-hoe-het-moet-cultuur'."
Welke creatieve droom wil je nog eens tot uitvoering brengen?
"Ik wil mijn lessen bundelen en ik zou er graag een boek over uitgeven. Ik heb tot op heden geen boeken gevonden met lesvormen zoals ik ze geef. Vaak gaan ze over technieken, maar boeken over procesmatig werken, over hoe je werken laat ontstaan, daar heb ik nog niets over kunnen vinden.

Bovendien wil ik mijn Filarski Academie (een 3-jarige opleiding) laten groeien. Ik wil mensen tot hun kern laten komen, hun eigenheid, hun authenticiteit en hun creativiteit weer laten vinden en verder ontwikkelen. Dat zijn woorden die ontzettend belangrijk voor me zijn."

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt over creativiteit?
"Lang geleden heb ik een citaat gevonden van Roger Bissière: Alles is geoorloofd, alles is mogelijk, mits er achter het beeld/schilderij een mens zichtbaar wordt, zoals hij is, naakt, als het leven."




Meer informatie:
Voor schilderlessen, tekenlessen en workshops: www.atelierfilarski.nl
Filarski Academie: www.filarskiacademie.nl
Marians eigen werk: www.marianfilarski.nl
Algemeen: www.schilderen-tekenen.com
LinkedIn: MarianFilarski
Twitter: @MarianFilarski
E-mail: atelierfilarski@hotmail.com
Telefoon: 073-5493745

Eerdere afleveringen in deze serie:


Share/Save/Bookmark