vrijdag 28 maart 2008

Vluchten uit Mesdag


Deze druilerige dag kon wel wat extra schoonheid gebruiken. Een bezoek aan de tentoonstelling 'Vluchten in schoonheid' in het Haagse Mesdagmuseum lag dus voor de hand. Laven aan elegante 19-eeuwse kunst als tegenwicht voor de maartblues.

De speciale tram met afbeeldingen uit het Mesdag Museum die deze dagen door Den Haag rijdt, had mijn verwachtingen behoorlijk hoog opgevoerd. Daarop zijn veelbelovende portretten te zien van mysterieuze dames met eindeloos lange haren en melancholische blikken. Zoekend naar de spirituele kant van het bestaan, als tegenwicht voor de grauwe industrialisatie van de vorige eeuwwisseling.

Maar misschien moet je tijdens een regenachtige dag juist niet het voormalige onderkomen van de schilder Hendrik Willem Mesdag bezoeken aan de Laan van Meerdervoort. Het donkere museum met de zware groene draperieën wordt er nog somberder van. Zelfs het uitzicht op de royale maar verlaten kale tuin kon die triestigheid vandaag niet goed maken.

En dan die donkerte in de schilderwerken zelf. Sommige schilderijen waren zo duister dat alleen met grote moeite iets van de voorstelling te ontwaren viel. Je zou haast hopen dat die beveiligingsmeneer, die mij uit verveling voortdurend op de hielen zat, een zaklampje had om het een en ander een beetje bij te schijnen. Of dat er wat meer geld gespendeerd was aan het opwerken van de doeken.

Ik vond het wel sneu voor al die suppoosten dat ik hen zo snel weer alleen achterliet. Gelukkig klaarde de lucht net een beetje op toen ik weer buiten stond. Daar ontdekte ik dat het hek voor het Mesdag Museum zeer de moeite waard was. Want hierop stonden de mooiste schilderijen van de expositie nog eens weergegeven, maar nu in een heldere afdruk.

Buiten valt veel meer te genieten van de schoonheid van deze kunstwerken. En anders wel op de tram.

donderdag 20 maart 2008

Thema-moe

'De derde leeftijd en de letteren' luidt dit jaar het thema van de Boekenweek en dat zullen we weten ook. De gekste dingen zijn er bedacht om dit thema handen en voeten te geven. Een lezing over de smaak van vergeten groenten, een expositie over familiedrukwerk, genealogie voor beginners en een muziekavond over Bob Dylan.

Bleef het maar beperkt tot de Boekenweek, dan was het zo erg nog niet. Maar tegenwoordig wordt bijna alles voorzien van een thema. Geen bedrijfsfeestje, evenement, kerstpakket of promotieactie voor een goed doel kan nog zonder.

Natuurlijk, thema's kunnen heel leuk zijn. Ze geven focus en energie en ze leggen verbindingen. Maar thema's ontpoppen zich ook vaak als ijzeren korsetten, die creativiteit inperken in plaats van verruimen. En erger nog, de invulling is vaak te bedacht en te kunstmatig. En daarmee schenden dingen met thema's (ook wel 'concepten' genoemd) weer een andere wet van deze tijd: ze zijn niet meer authentiek.

Het toppunt van een veelgebruikt thema is wel 'eenvoud'. Delta Lloyd koos 'eenvoud' als thema voor zijn jaarmagazine, maar je ziet eenvoud en zijn varianten gewoon, simpel en puur op dit moment ook terug in allerlei reclamecampagnes (Gewoon Albert Heijn, C1000, geen fratsen) en modecollecties. Eenvoud als doordacht concept, op allerlei manieren uitgewerkt. Daar word ik nou echt thema-moe van.

Poedertjes, smurfen en worteltjes

Er zijn mensen die bedacht hebben dat Colin Powell - in 2003 de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken - tijdens zijn rede voor de VN Veiligheidsraad over het gevaar van Irak een buisje antrax bij zich moest hebben voor het theatrale effect. Het tv-programma Tegenlicht onthulde deze week in de aflevering 'de verkoop van een oorlog' dat het buisje slechts een onschuldig talkpoedertje bevatte, maar desalniettemin een verpletterende indruk maakte.

Er zijn mensen die achter hun bureau bedacht hebben een smurfenrage te ontketenen om daarmee de verkoopcijfers van Albert Heijn op te stuwen. Zij bedachten ook dat de 29 miljoen smurfen onherkenbaar verpakt moesten worden om zo een forse ruilhandel op gang te brengen. (Helaas is er niet nagedacht over de milieugevolgen van 29 miljoen plastic nutteloze stukjes verpakkingsmateriaal.)

Er zijn mensen die bedacht hebben om worteltjes toe te voegen aan het keuzepakket Happy Meal van McDonalds. Zo kan de hamburgergigant laten zien wel degelijk gezond voedsel aan te bieden. Zij bedachten wellicht ook dat geen enkel kind daar in trapt. Want welk kind kiest er nu voor worteltjes als deze groente samen met danoontje ondergebracht is in de categorie 'toetje'?

woensdag 12 maart 2008

Bericht van een knuffelkuikentje

Pas drie dagen ben ik uit mijn ei, maar ik ben al door tientallen kinderhandjes gegaan. Het voorjaar betekent domweg hard werken voor ons. In dik vier weken tijd komen bijna honderd kleutergroepen naar onze kinderboerderij om met ons en de andere versgeboren dieren kennis te maken.

De meester van het leslokaal leert de kleuters dat ze ons voorzichtig met één handje moeten oppakken en mij niet door het hele lokaal heen mogen voeren. Dan begin ik te piepen, want ik wil weten waar mijn broertjes en zusjes zijn. Maar als een kind een mooi holletje van zijn knuistjes maakt, word ik rustig en knijp ik zelfs graag mijn kraaloogjes toe.

Dan heb ik er zelfs wel even vrede mee dat ik voortdurend in en uit de bak met de warme lamp getakeld wordt. Hoe beter deze kinderen voelen hoe zacht mijn dons is en hoe snel mijn hartje in mijn kleine lijfje klopt, hoe meer kans dat ze respect gaan voelen voor de natuur. Voor veel kinderen is natuur iets engs, vies of ongezonds. Wij moeten het lieflijke tegenwicht vormen voor de angst voor eikenprocessenrupsen met brandharen, oprukkende muggen en teken die de ziekte van Lyme verspreiden.

Ik zou trouwens niet willen beweren dat de natuur lief en goed is. We hadden een zwak broertje in onze bak. Samen met mijn broertjes en zusjes heb ik hem naar de rand van de bak geduwd. Toen een van de medewerkers van de Kinderboerderij hem weer terug onder de warmtelamp legde, begonnen we hem onmiddellijk weer te pikken. Wie niet sterk genoeg is, moet weg.

Toch zijn wij schattig om te zien. Op een of andere manier laten wij de harten van de bezoekers nóg harder smelten dan andere dierenbaby's. Bij het bezoek van de kleuters zijn wij telkens het hoogtepunt. Misschien omdat we zo fragiel en pluizig zijn. Zelfs stuurse pubers maak ik week. Als knuffelkuiken ben ik het geheime wapen van de medewerkers van de kinderboerderij.

Creatief denken kun je leren

Het valt dus toch te leren, creatief denken. Dat je geen hippe vogel met visionaire gedachten en een voorstuwende ideeënstroom hoeft te zijn beschreef ik al eerder. Maar dat je creatief kunt worden door simpelweg te oefenen, te trainen en te doén, is toch wel weer aardig om te ervaren.

Bij een training van Creasense bedachten we vanmiddag meer dan honderd oplossingen om een in het slop geraakte lollyfabriek er bovenop te helpen door een nieuwe hype te ontketenen. Van lolly's met gekleurde stokjes tot lolly's die je je eigen smaak kunt geven, van zelf te ontwerpen wikkels tot supergezonde liksnoepjes.

De ideeën ontstonden zo razendsnel, dat we ons afvroegen waarom dit soort vondsten niet al veel eerder bedacht zijn. Lolly's die je eerst moet oplikken voordat je de knikker kunt gebruiken die in het hart verwerkt zit (en waarvan je steeds meer kleuren ontdekt als je aan het likken bent!), dat zou meteen de opvolger van de Smurfenrage kunnen worden. En het mooiste idee: de stokjes vormen een soort Knexx-systeem dat in elkaar gezet kan worden. Lollylikkers moeten er dus meerdere van sparen om er iets mee te kunnen bouwen. Als dat de verzamelwoede niet aanwakkert!

Dit alles was simpelweg het resultaat van vrij associëren, doordenken op vondsten van anderen en af en toe aangewakkerd door een invalshoek-van-buiten: denk klein, denk groot, een voorwerp dat nieuwe associaties oplevert.

Op internet - uiteraard - zijn hulpmiddelen om je daarbij terzijde te staan. De Ideeëngenerator en de Denkmachine helpen om systematisch nieuwe invalshoeken te kiezen.

Niemand hoeft nog creatief te zijn. Ideeën verzinnen is gewoon een kwestie van hard werken.

zondag 9 maart 2008

Latifa's spellingchecker

Haar truitje, haar strokenrok en haar hoofddoekje zijn allemaal roze. Maar nee, roze is toch niet haar lievelingskleur. Haar voorkeuren gaan uit naar groen en blauw.

De 11-jarige Latifa weet wat ze wil: later wordt ze schrijfster. Fantasieverhalen bedenken is haar hobby, zoals laatst over toverkollen. Lezen doet ze ook graag, want daar haalt ze ideetjes vandaan. Begrijpend lezen gaat prima op school, vertelt ze. Maar schrijven is wel moeilijk, want ze is dyslectisch.

Vandaag was ze met een dertigtal andere kinderen te gast op de redactie van de Haagse Courant, waar ze stukjes voor een krant gingen schrijven. Ze kregen begeleiding van echte journalisten, die hen leerden over het verschil tussen een interviewverhaal en een verslagje, over intro's en fotobijschriften. Ik was ook één van deze begeleiders.

Latifa is deelneemster aan de Weekendschool, waar gemotiveerde kinderen uit achterstandswijken drie jaar lang op zondag aanvullend onderwijs krijgen. Maar Latifa vindt de Weekendschool geen 'zesde schooldag'. Op school moet je de hele dag op een stoel zitten, hier ga je lekker van alles doen. Zo is het groepje kinderen onlangs naar Scheveningen geweest, waar ze in het gezelschap van een echte fotograaf de sprookjesbeelden bezocht hebben. Ter voorbereiding op de krantendag van vandaag hebben ze daar de mevrouw van het museum Beelden aan Zee geïnterviewd. Die wist te vertellen dat een beeld wel 20.000 euro kost. Dat vindt ze echt verschrikkelijk veel geld.

Als ze op de stoel achter het beeldscherm geklommen is, wil Latifa allereerst weten of er wel een spellingchecker op de computer zit. Ze is immers dyslectisch, herhaalt ze nog maar eens. Bij ieder woord roept ze de computerhulp in. Woorden als 'interview', 'museum' maar ook 'zegt' geven haar hopeloze spellingsproblemen. En dat zijn dan nog maar de eerste drie woorden van haar hele tekst.

Op de terugweg vraagt ze of het wat wordt, die schrijversloopbaan van haar. Moeten schrijvers zelf goed kunnen spellen? Ik antwoord dat op een krantenredactie ieder zijn eigen talenten heeft en dat er ook eindredacteuren zijn, die alle stukjes voor publicatie nog eens nalezen. Die kunnen héél goed spellen. En ja, er is er altijd wel een eindredacteur aanwezig, want er komt niets in de krant te staan, voordat hij of zij er naar gekeken heeft.

Het stelt haar niet helemaal gerust. Modeontwerpster lijkt haar ook wel wat.

donderdag 6 maart 2008

Hyves en Marktplaats op je werkplek

"Nieuwe media" worden ze genoemd, maar zo nieuw zijn ze al lang niet meer: digitale media en de vele toepassingsmogelijkheden daarvan. Organisaties die geen intranet hebben met allerlei toeters en bellen op het gebied van "nieuwe media", denken in ieder geval dat ze hopeloos achteraan sloffen. Webpolls, filmpjes en discussiefora lijken een must voor iedere zichzelf respecterende organisatie.

Maar daar blijft het niet bij. Vandaag surfte ik op het intranet van een grote organisatie, waarin medewerkers uitgenodigd werden hun netwerken te delen, hun persoonlijke profiel in te vullen en hun buitenbaanse activiteiten bekend te maken. Een soort Hyves voor collega's. Waar dat allemaal nuttig voor is, staat vandaag beschreven op Frankwatching. In navolging van de CEO konden de medewerkers zelfs een eigen blog opzetten. In het ideale geval zou dat weblog moeten zorgen voor het delen van kennis, maar dat leek nog niet erg doorgedrongen tot de medewerkers.

Gelukkig houden de medewerkers hun deelname aan het interne social network heel eenvoudig, zag ik. Een van de meest populaire rubrieken is het prikbord, een soort Marktplaats.nl voor intern gebruik. Hier bedelen ouders namens hun kinderen om uitbreiding van de smurfencollectie.