dinsdag 31 juli 2012

Hoe je je lezer verpletterd achterlaat


Het programma Over de streep maakt op veel kijkers een overweldigende indruk. Bekijk deze zomer in de tweede serie uitzendingen hoe Arie Boomsma een verhaal maakt dat mensen raakt.

Stel je eens voor hoe mensen verpletterd achterblijven na het lezen van jouw verhaal. Verbeeld je hoe ze daarna vol bevlogenheid in actie komen, zodat nog méér mensen kennismaken met de inhoud van jouw boodschap. Geweldig toch?

Als je dit ook wilt bereiken, is het hoog tijd je licht op te steken bij Arie Boomsma. De presentator wist vorig jaar veel los te maken met zijn uitzendingen, die gebaseerd zijn op het Amerikaanse anti-pestprogramma Challenge Day. Een tv-programma met een ondubbelzinnige educatieve boodschap, dat desalniettemin kijkers massaal tot ontroering bracht.

Daar bleef het niet bij: de kijkers kwamen ook in beweging.

In de media verschenen oproepen dat Challenge Day voor alle scholen toegankelijk moest worden om pestgedrag en uitsluiting onder scholieren drastisch terug te dringen. Die oproepen kregen bijval van Kamerleden, die er vragen over stelden aan de minister. Ook het onderwijs reageerde enthousiast. Er is nu een kantoor opgericht dat Challenge Day blijvend bereikbaar maakt voor Nederlandse scholen.

Dat zijn nog eens verhalen met impact!

En nu is er dus een tweede serie uitzendingen, die wederom veel indruk maken. Waarom hakken deze uitzendingen er zo in bij de kijkers?

Dat heeft alles te maken met het onderwerp: scholieren die elkaar pesten of uitsluiten en elkaar toch weer weten te vinden. Echt contact maken, daar draait het om. Dat raakt al snel een diepe snaar.

Maar het hangt ook samen met de doeltreffende wijze waarop de makers het programma opbouwen. Storytellingtechnieken die jij als schrijver (bijvoorbeeld van blogs, artikelen of andere vormen van non-fictie) gemakkelijk van Arie kan afkijken.

1. Neem een probleem als uitgangspunt

Een relaas met een informatieve of educatieve boodschap wordt al gauw saai, omdat er niets gebeurt.
Arie lost dat op door direct in te zoomen op een probleem.

In een recente uitzending introduceert hij een school in Leeuwarden als een opleiding waarop bijna alleen maar meisjes zitten. Dat betekent ongetwijfeld veel geroddel, jaloezie en buitensluiting, scherpt Arie aan. Dit meidenvenijn werkt hij uit als rode draad.

2. Kies drie herkenbare types

Het valt niet mee om je lezer of kijker warm te laten lopen voor het lot van een hele groep.
Wat doet Arie? Hij brengt in de eerder genoemde uitzending over de Friese school niet 1000 scholieren in beeld, maar kiest doelbewust drie meisjes uit. Niet meer, niet minder.

Deze meisjes vertegenwoordigen drie verschillende types, die universeel herkenbaar zijn.
  • Allereerst maken we kennis met Tessa die ter wereld is gekomen met hersenletsel en een moeder heeft met twee ernstige psychiatrische stoornissen. Dit is het meisje dat slachtoffer is van zware omstandigheden.
  • Vervolgens krijgen we het verhaal te horen van Gunay, die op vijfjarige leeftijd haar moeder verloor aan borstkanker en nu naast haar studie voor de rest van het gezin moet zorgen. Dit is het verhaal over kracht, doorzettingsvermogen en wegcijfering.
  • Tot slot stelt Arie ons voor aan Annemiek: een meisje dat arrogant overkomt, maar eigenlijk heel lief is.

3. Zoom in op verandering

Arie bouwt de uitzending op naar een climax, in dit geval het verhaal van Annemiek. In tegenstelling tot de andere twee is Annemiek een dader: ze sluit andere meisjes uit en spreekt kwaad over hen. Dat roept spanning op.

Bovendien maakt ze in de uitzending een verandering door. Eerst zien we haar op school met strak opgestoken haren, een strenge blik en dikke oogmake-up. Maar in haar vrije tijd blijkt ze een vrolijk lachende meid met losse haren, die zielsveel van paarden houdt. Ze ontpopt zich als een meisje dat in haar hart niemand kwaad wil doen.

4. Plaats een haakje

In het begin van de uitzending zeggen leerlingen iets lelijks over Annemiek. Op een vraag van Arie noemt een scholier zonder aarzeling ook haar naam. Dit wringt onmiddellijk bij de kijker. Kan iemand zomaar beschuldigd worden zonder wederhoor?

Arie plaatst hiermee een haakje in het hoofd van de kijker. Die raakt alert en wil weten hoe dit afloopt.

5. Laat de beelden spreken

Beschrijf je een aanpak of methode? Vertaal het in beelden in plaats van toelichtingen te geven of met cijfers te strooien.
Arie gebruikt zelf alle mogelijke visuele middelen, ondersteund door indringende muziek.
  • De streep die de leerlingen oversteken.
  • De camera neemt de meisjes van dichtbij in beeld.
  • We zien veel beweging: de handen die omhoog gaan als steunbetuiging, vingers die tranen wegvegen en meiden die elkaar omhelzen.
Televisie maken is op diverse onderdelen anders dan teksten schrijven, maar laat ook heel mooi zien hoe je ‘storytelling’ toepast bij verhalen met educatieve of morele doeleinden. Doe het net als Arie en pak je lezers bij de kladden.


Gratis minicursus: ga ideeën vangen

Je eigen alertheid en vindingrijkheid kun je prima trainen. Bijvoorbeeld door ideeën te vangen in je vakantie. Geef je op voor deze gratis  minicursus Ideeën Vangen. Vijf dagen lang ontvang je zomerse opdrachtjes in je mailbox. Eenvoudig, leuk en ontspannend.

Lees ook het volgende artikel

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.


donderdag 26 juli 2012

Gevangen ideeën, de eerste oogst

Grote dingen zijn vaak als kleine ideeën begonnen." Ideeënvangst van Jacqueline van Zwieteren

Ruim driehonderd ideeënvangers zijn deze zomer al actief met de kijk- en doe-opdrachten van deze minicursus. De eerste vangsten druppelen binnen. Geniet mee van de eerste vangsten:

 "Grote dingen zijn vaak als kleine ideeën begonnen. Stonehenge, Wiltshire."
- Jacqueline van Zwieteren

"Bollewangenhapsnoet is misschien wel mooiste woord dat ik ving."
- Trea Scholten
"Abstract" - Gevangen idee van Boudewijn Betzema

"Ik bedacht me vanochtend dat er minstens vijf manieren zijn om naar mijn werkplek of weer naar huis te rijden! Welke kies ik vanavond? En waarom kies ik ze? Ik bedoel maar… ‘t zet lekker aan ‘t denken.”
- Boudewijn Betzema

“Zeer de moeite waard en leuk, al was het alleen om het recept van de sinaasappelsalade met Spaanse pepers.”
- Antoon Koehorst


"Samenwerken in plaats van tegenwerken. Collega's in plaats van concurrenten. Zo kan 't ook. #mooi."
- Jacqueline van Zwieteren

"Ik lees 'In Babylon' van Marcel Möring. Terwijl hier de mussen van het dak vallen = 't decor van 't boek een 5-daagse sneeuwstorm."
- Huub Koch 

 "Inlevingsvermogen. Halverwege een steile klim. #wow."
- Jacqueline van Zwieteren


"Leg op ieder trappetje een kussentje en je hebt zitplekken op iedere hoek van de straat."
- Trea Scholten

Heb jij ook al mooie ideeën gevangen in je vakantie? Laat het me weten via de reacties op deze blog of op twitter met de hashtag #ideeënvangen.
Nog veel vangersgeluk!

Ook meedoen met ideeën vangen?


Dat kan! Geef je op voor deze gratis  minicursus Ideeën Vangen. Vijf dagen lang ontvang je zomerse opdrachtjes in je mailbox. Eenvoudig, leuk en ontspannend.


Lees ook het volgende artikel


Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.


maandag 16 juli 2012

Tien manieren om je notitieboek te vullen




Wat schrijf je allemaal op in je notitieboek? Tien manieren om je ideeënschatkist te vullen.

Elk creatief project begint met een los idee; gaandeweg volgen er meer. Sommige ideeën moeten eerst sluimeren. Het is alleen maar een flard, verder nog niets. Pas een hele poos later lees je iets anders of pik je iets op dat je met het sluimerende idee kunt verbinden. De ontbrekende vonk, waardoor het eerdere idee ineens vlam vat.

Veel mensen vergeten hun losse ideeën en invallen. Daarom heb je een kweekvijver nodig: een plek waar je flarden, informatie, gevoelens en nog veel meer kunt bewaren en verbinden.

Een ideeënlogboek is zo'n kweekvijver: een geweldig hulpmiddel om je invallen te noteren en te organiseren. Zo heb je je eerdere invallen altijd bij de hand wanneer je ze nodig hebt. En je hebt een plek waar je invallen een tijdlang kunnen sluimeren totdat er een vonk voorbij komt die ze tot leven wekt.

Het begint allemaal met verzamelen. Je vult je notitieboek bijvoorbeeld hiermee:
  1. Beelden: vul je boek met mindmaps, foto’s en schetsen. Knip interessante plaatjes uit die je aantreft in tijdschriften. Print plaatjes uit die je aanspreken op internet en plak ze in.
  2. Boeken: ben je een interessant boek aan het lezen? Neem interessante passages of citaten over. Schrijf ook je gedachten op, die tijdens het lezen bij je opkomen. Noteer boeken die je nog wil lezen.
  3. Woorden: schrijf woorden op die emoties of sterke beelden bij jou oproepen. Schrijf ze groot of klein, gebruik verschillende kleuren en noteer andere woorden die bij je opkomen.  
  4. Lijsten: maak lijsten, bijvoorbeeld met namen en plaatsen, voedingsmiddelen, zelfstandige naamwoorden of citaten.   
  5. Gedachten: noteer je gedachten zonder ze te beoordelen. Laat je ideeën stromen, hoe bizar je invallen misschien ook zijn. Schrijf gewoon op wat je denkt.  
  6. Dromen: noteer je dromen na het ontwaken, omdat je ze dan nog goed herinnert. Dromen zijn nieuwe verbindingen die je hersenen in je slaap hebben gelegd. Gebruik ze als bron van ideeën.  
  7. Gesprekken: noteer interessante (flarden van) gesprekken die jezelf gevoerd hebt of gesprekken die je gehoord hebt. Of schrijf in je notitieboek 'brieven' naar mensen met wie je het contact hebt verloren of die overleden zijn.
  8. Muziek: zit er een muziekstuk in je hoofd? Noteer enkele songteksten of melodieën. Schrijf erbij wat dit muziekstuk van jou wilt of wat het jou doet.
  9. Momenten: maak notities van momenten die indruk op je maken. Wat gebeurde er en waarom trof het je? 
  10. Verhalen: noteer verhalen die je gehoord hebt en die je op een of andere manier aanspreken.
Zo opent een notitieboek eindeloze mogelijkheden om materiaal te verzamelen, technieken uit te proberen en een onderwerp uit te diepen. Door categorieën te gebruiken, vind je meer.

Je ontdekt  ook waar je warm voor loopt en wat jouw thema's zijn. Losse flarden rijgen zich aaneen. Experimenteer wat bij jou en je projecten past.

Hoe vul jij je notitieboek? Ik lees graag je reactie!

Excelleren met ideeën

Meer en bétere ideeën vinden om successen te boeken in je werk? Dan is het programma Excelleren met Ideeën iets voor jou. Lees hier meer over dit programma, waarmee je je inspiratiebronnen ten volle leert gebruiken, je grenzen verlegt en je ontvankelijkheid voor ideeën vergroot.

Lees ook het volgende artikel

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.




maandag 9 juli 2012

Hoe je uit je eigen tunnelvisie ontsnapt

Een tunnelvisie ontwikkelen, dat kan iedereen overkomen. Maar hoe kom je er weer uit?

Jarenlang heb ik gedacht dat de ene kant van onze langwerpige woonkamer voorbestemd was als zithoek en de andere als eethoek. Eventueel zou je de zithoek en eethoek ook kunnen wisselen, maar dat vond ik vanwege de ligging van de keuken niet handig.

Deze indeling had wel als nadeel dat we de open haard nooit gebruikten, omdat deze pal naast de eettafel ingebouwd is. En een haard laat zich niet zo gemakkelijk verplaatsen...

Een half jaar geleden werd er ruimte gemaakt in mijn hoofd. Omdat we veel gasten kregen, gingen we schuiven met de meubels. En ineens zag ik dat mijn gedachten over de zithoek en de eethoek een typisch geval van of-of-denken vormen.

Want de woonkamer bood best ruimte voor twéé zithoeken. Nu hebben we een kleine zithoek bij de  haard, een tweede zithoek aan de andere kant van de woonkamer en een eettafel daar tussenin.

Gevaarlijk gedrag aan de top

Wat in mijn woonkamer zich in miniatuurvorm afspeelde, gebeurt elders in het groot: de ontwikkeling van een tunnelvisie. Zo weten we nu dat de ramp met de kerncentrale Fukushima in Japan (bijna 16.000 doden) niet alleen het gevolg is van de tsunami, maar ook van menselijk falen. Hoewel de toezichthouders en elektriciteitsbedrijf Tepco talrijke mogelijkheden hadden om in te grijpen, stelden zij besluiten met opzet uit of namen zij alleen beslissingen die henzelf goed uitkwamen.

Of neem grote financiële instellingen, die onverantwoorde risico’s hebben genomen met het geld van spaarders of beleggers. Afgelopen weekeinde werd bekend dat De Nederlandsche Bank enkele psychologen in dienst heeft genomen om gevaarlijk gedrag van de top voortaan eerder in beeld te krijgen.

Een derde voorbeeld zijn de verkeerde diagnoses van artsen. De gemiddelde huisarts neemt slechts achttien seconden (!) de tijd om te beslissen wat  de patiënt mankeert, zou uit Amerikaans onderzoek blijken. Daarna schakelt de dokter in gedachten al over naar behandelingsmogelijkheden. Dat gaat vaak goed, maar levert helaas ook regelmatig medische missers op.

Stel doordringende vragen

Het nare is dat iedereen last kan krijgen van te beperkt denken. Onze gedachten glijden nu eenmaal gretig in uitgesleten banen in onze hersenen. We volgen allemaal het liefst het routinespoor, omdat dit het gemakkelijkst is. Tegelijkertijd hebben we allemaal de opdracht om er alert op te blijven. Dat kan door regelmatig dingen te ondernemen waardoor je uit je comfortzone stapt. Of door jezelf met iets onverwachts te verrassen.

Volgens de Amerikaanse veiligheidsdeskundige Steve Harden kan een patiënt zijn arts uit een eventuele tunnelvisie lokken door enkele doordringende vragen te stellen. Bijvoorbeeld door te vragen wat de ergste diagnose kan zijn die de arts op basis van de klachten kan trekken. Wat zou hij doen als het om hemzelf of zijn eigen kind gaat?

Dit soort vragen zet de arts even aan het denken. Het antwoord dwingt hem weer even breed naar de klachten te kijken.

Dat kun je ook zelf doen. Stel jezelf regelmatig vragen (of bevraag een ander). Waarom doe ik dit ook al weer? Is dit echt het belangrijkste of kan ik het ook op een andere manier zien?

Moet ik kiezen tussen de eethoek of de zithoek of zijn er nog meer mogelijkheden?


Gratis minicursus: ga ideeën vangen

Je eigen alertheid en vindingrijkheid kun je prima trainen. Bijvoorbeeld door ideeën te vangen in je vakantie. Geef je op voor deze gratis  minicursus Ideeën Vangen. Vijf dagen lang ontvang je zomerse opdrachtjes in je mailbox. Eenvoudig, leuk en ontspannend.

Lees ook het volgende artikel

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

woensdag 4 juli 2012

De mooiste ideeën vang je ergens anders


Domestic Services, wat zou dat nou zijn? Tilburger Ton Wilthagen liep in Leuven tegen een winkel aan met dit opschrift en volgde zijn nieuwsgierigheid.  

De winkel bleek dienstencheques te verkopen: waardebonnen waarmee huishoudens de hulp van 'poetsvrouwen' kunnen inkopen.

De klant betaalt slechts 7,50 euro per uur, terwijl de schoonmaakster een vast contract heeft bij het bemiddelingsbureau. Geen zwartwerk meer, een fatsoenlijke beloning voor de huishoudelijke hulp en goedkope dienstverlening voor particulieren: drie vliegen in één klap.

Ton Wilthagen is hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg. Hij houdt zich onder meer bezig met de vraag hoe het gat gedicht kan worden tussen de vraag naar arbeid (zoals huishoudelijke hulp) en het aanbod van werknemers met een lage opleiding en/of een arbeidshandicap.

De dienstencheque is in zijn ogen een geweldige vondst om de gapende kloof tussen vraag en aanbod te dichten. Precies wat hij al een poos zocht, want er zijn nieuwe manieren nodig om werkgelegenheid te creëren waar de hele samenleving baat bij heeft.

Sindsdien draagt hij de dienstencheque uit als een veelbelovend voorbeeld, dat in Nederland ook toegepast kan worden. Het kwam ook aan de orde aan dit interview dat ik onlangs met hem hield over 'werkgeven naar vermogen'.

Op een onbekende plek stel je jezelf meer open

Was het toeval dat Wilthagen juist in Leuven op dit idee stuitte? Niet helemaal, want hij is ook als hoogleraar actief op de universiteit van deze Belgische stad. Maar er is nog een reden: hij houdt zijn oren en ogen goed open. Overal kun je immers op ideeën stuiten, die je in je eigen werk kunt toepassen.

Toch zijn we juist op een onbekende plek alerter dan anders. De omgeving is nieuw, dus je kunt nog niet op routine je weg vinden. Je stelt je meer open, waardoor je meer ziet, hoort, proeft en ruikt. Al die zintuiglijke informatie prikkelt je brein. Geen wonder dat je in een vreemde omgeving gemakkelijk allerlei nieuwe ideeën opdoet.

Als je binnenkort op reis gaat, maak daar dan gebruik van. Zet je zintuigen op scherp. Stel je open voor nieuwe invallen. En kom met een rijke oogst naar huis.

Excelleren met ideeën

Meer en bétere ideeën vinden om successen te boeken in je werk? Dan is het programma Excelleren met Ideeën iets voor jou. Lees hier meer over dit gloednieuwe programma, waarmee je je inspiratiebronnen ten volle leert gebruiken, je grenzen verlegt en je ontvankelijkheid voor ideeën vergroot.

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.