zondag 30 augustus 2009

Nieuwe oogst snoepwoorden

Soms lees je een prachtig woord, dat aanleiding geeft om er wat langer op te sabbelen.

Woorden kunnen je treffen, omdat ze zo beeldend zijn. Omdat ze precies uitdrukken wat er bedoeld wordt. Of omdat ze zo verrassend zijn, dat ze gemakkelijk in je geheugen blijven hangen. Zulke woorden noem ik snoepwoorden. Vaak geven ze aanleiding tot een nieuwe reeks beelden en associaties.

Zo'n woord is kadodochter. Uit de context van het stukje waarin ik dit woord tegenkwam, begrijp ik dat het gaat om een meisje dat gewoonlijk stiefdochter genoemd zou worden. Kadodochter is een stuk vriendelijker en warmer en verdient het wat mij betreft om op grotere schaal ingevoerd te worden.

Verder lees ik de laatste tijd veel zelfbedachte woorden waarin ondernemers hun diensten optimaal proberen te vangen. Inspiratieadviseur en sociaal architect bijvoorbeeld. Of bedrijfsverloskundige. Achter de laatste term gaat Guido Thys schuil, die organisaties helpt 'waarde ter wereld te brengen': waarde voor hun klanten en waarden voor zichzelf. Origineel bedacht, maar op het randje van potsierlijkheid.

Dan liever de zzp'ers die niet zo tevreden zijn met deze zakelijke afkorting en een alternatieve term bedacht hebben: de HIP oftewel de Happy Independent Professional. Iets te geforceerd positief vrees ik om brede weerklank te vinden. Maar wel mooi gevonden!



Nog meer taalverhalen:

Share/Save/Bookmark

maandag 24 augustus 2009

Werkplekideeën om creatieve personen te laten vliegen


De persoonlijke motivatie is het belangrijkst voor een creatieve persoon om tot grootse prestaties te komen, zoals ik in mijn vorige blogstukje schreef. Toch kun je als organisatie wel veel doen om een optimale werkplek voor creatieve medewerkers te scheppen.

Een mens gedraagt zich namelijk naar de ruimte waar hij is. Een goede werkplek zorgt ervoor dat een creatieve medewerker zich thuis voelt, zich gemakkelijk kan focussen en kan ontspannen. En dat is belangrijk, want focus en ontspanning zijn de twee gemoedstoestanden, waartussen creatieve prestaties zich bewegen.
  • Geef creatieve personen de gelegenheid om hun eigen omgeving in te richten. De een floreert bij stilte, de ander juist bij geluid. Schrijver Simon Vestdijk zette de stofzuiger aan om zich te concentreren op zijn schrijfwerk, anderen hebben graag hun eigen muziek om zich heen. Een muziekspelertje met koptelefoon is prima. Denk daarnaast ook aan andere factoren, die het persoonlijke werkplezier kunnen bevorderen. Een raam met uitzicht of juist niet? Een eigen wand met inspirerende teksten en plaatjes? Of verschillende ruimtes voor verschillende soorten werkzaamheden?
  • Varieer met licht op verschillende werkplekken. Het meest ideaal zijn verschillende soorten verlichting die je los van elkaar kunt bedienen. Je kunt op deze manier het licht aanpassen aan verschillende soorten werkzaamheden, zoals een werkplek voor concentratie en een plek voor ontspanning. Als het plafond uitgelicht wordt, wordt de ‘denkruimte’ ook voor je gevoel groter.
  • Zorg voor veel planten en verse bloemen, kunstwerken en versiering. Mensen in een aangeklede kantoorruimte met planten hebben een lagere bloeddruk dan mensen in een kale kantoorruimte, zo hebben wetenschappers uitgevonden. Het zorgt voor daling van het cortisolniveau, waardoor mensen zich vrolijker voelen en zich beter kunnen concentreren.
  • Zet een kast met open vakken neer waarin iedereen iets dierbaars of iets inspirerends zet. Houd een permanente expositie over wat iedereen inspireert.
  • Maak een uitstalkast met briljante ideeën. Of gun geweldige maar nooit uitgevoerde ideeën hier een ereplaats.
  • Geef mensen gelegenheid hun eigen gereedschap uit te kiezen. Een excellente timmerman is gehecht aan de juiste hamers, beitels en schaafmachine, fotografen zweren bij een bepaalde camera. Dus waarom ook niet mensen 'achter het bureau' hun eigen gereedschap laten uitzoeken waarmee ze het beste uit de voeten kunnen? Voor de een is dat een bijzondere pen, voor de ander een bepaald softwarepakket.

"Elk zaadje heeft de mogelijkheid in zich een boom te worden. De groei wordt bepaald door de hoeveelheid water en voedingsstoffen, ruimte voor de wortels, warmte en zonlicht, ruimte voor de takken, insecten die de bladeren vernielen enzovoort."
Judith Zadoks en Tini van de Wetering, uit: Natuur werkt!

Verder lezen:



Share/Save/Bookmark

zondag 16 augustus 2009

Acht manieren om creatieve personen voor je te laten vliegen

Je hebt een aantal creatieve mensen in je team zitten, die hun werk graag doen. Je zou graag hun prestaties willen bevorderen, maar je bent er al achter dat een strakke target of meer druk niet helpt. Een aangename werkomgeving dan misschien? Hun prestaties meer toejuichen? Of een hogere beloning?

Best mogelijk dat dit soort pogingen in jouw team vruchten afwerpt, maar succes is allerminst verzekerd. Je kunt creatieve prestaties namelijk niet afdwingen door mensen simpelweg opdracht te geven 'iets innovatiefs' te bedenken, ze te overladen met loftuitingen of door ze te belonen met een hoger salaris. Niet omdat creatieve mensen niet geïnteresseerd zijn in geld, status of andere beloningen, maar omdat de wijze waarop zij gemotiveerd raken veel complexer in elkaar zit.

Bij creatief werk geldt bij uitstek dat mensen ‘intrinsiek gemotiveerd’ zijn: het werk is zélf een beloning. Een creatieve medewerker (lees: journalist, vormgever, fotograaf, ontwerper, etc.) heeft zijn werk niet gekozen vanwege het geld of de status, maar omdat hij fotografie, ontwerpen, schrijven of wat voor werk dan ook geweldig graag wil doen. Zo graag, dat velen het ook wel gratis zouden willen doen. "Geld is niet de drijvende kracht", schrijft Natalie Goldberg in haar boek 'Schrijven vanuit je hart'. "Ik voel me rijk wanneer ik tijd heb om te schrijven en arm wanneer ik regelmatig mijn salaris krijg, maar geen tijd heb om met mijn echte werk bezig te zijn."

Met een flitsende tafeltennistafel, loungeruimte, een hoger salaris, de mogelijkheid om aan een prijsvraag mee te doen of een prettige werksfeer (allemaal factoren voor de extrinsieke motivatie) kom je dus niet ver genoeg. Het zijn factoren die wel meehelpen, maar die toch op de tweede plaats komen.

In plaats van creatieve mensen allerlei beloningen in het vooruitzicht te stellen – van welke aard dan ook – is het dus slimmer om ervoor te zorgen dat zij zich kunnen focussen op de taak, die ze uit zichzelf zo graag doen. Daarbij kun je als teamleider er wél voor zorgen dat creatieve personen hun werk zelf aantrekkelijker en betekenisvoller vinden.
  1. Zorg dat het werk een uitdaging bevat. Hoe kun je de opdracht lastiger maken (of inspirerender of extremer?) Ook junior-medewerkers verdienen een interessante klus, waarin ze hun tanden kunnen zetten. Uitdaging en belangstelling voeden het leerproces. Een groot deel van de bevrediging van creatief werk vloeit voort uit de ontdekking van iets dat je nog niet eerder wist en uit het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden.
  2. Zorg voor betekenisvol werk. Welk hogere doel dient de opdracht? Maak dat expliciet. Werk wordt aantrekkelijker wanneer we voelen dat het tot iets belangrijks leidt.
  3. Bied focus, maar geef ook vrijheid. Vertel precies wát de medewerker moet maken en de criteria waar het aan moet voldoen, maar laat het ‘hoe’ over aan hem.
  4. Help creatieve personen om zich te concentreren, zodat ze in een flow terecht komen. Laat ze niet gestoord worden, tenzij het belangrijk en urgent is. Geef hen ook de tijd om ideeën te laten rijpen.
  5. Zorg voor het juiste werk voor de juiste medewerker. Geef taken die bij zijn talenten passen. Waardeer dus ook verschillen tussen mensen en maak gebruik van hun uiteenlopende mogelijkheden.
  6. Bied een verhaal. Veel creatieve personen raken gefrustreerd door te directieve opdrachten. Een verhaal is daarentegen een goede manier om alle leden van een team dezelfde richting in te krijgen zonder te preken. Verhalen inspireren mensen en zetten de verbeeldingskracht in gang.
  7. Zorg voor speelruimte en bied een veilig klimaat voor mislukkingen. Fouten horen erbij; er valt veel van te leren.
  8. Vier een afgerond project met het team. Dat voedt de inspiratie. Houd bijvoorbeeld een gezamenlijk ontbijt op het werk of organiseer een picknick met collega’s.
"Een leider hoort eigenlijk als een boer of tuinman te zijn. Je kunt planten niet dwingen om te groeien, je kunt wel de juiste condities voor groei creëren."
- Ken Robinson

Verder lezen:

Lees ook:



Mis mijn volgende artikel over ideeën niet

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

Leer lenig denken

Ideeën nodig om je creatieve denkvermogen op te rekken? In het boek Lenig denken, technieken voor creatieve denkkracht lees je een groot aantal ideeën en oefeningen, die je op je werk en in je privéleven van pas komen. Bestel het boek nu bij Managementboek
Share/Save/Bookmark

donderdag 13 augustus 2009

Kom in je creatieve flow


Twitteren, een nieuwe link op Facebook, weer even je mails checken. Nog even een kop koffie halen voordat je ‘echt aan het werk gaat’. Ik heb er vaak last van en ik ben vast niet de enige.

Vreemd is het wel. Als je leuk werk doet, weet je immers hoeveel energie je dit oplevert en waarom dit belangrijk voor je is. Toch is het blijkbaar gemakkelijker om je met allerlei andere en vaak niet belangrijke zaken bezig te houden, voordat je je echt op het creatieve werk stort.

Er zit maar één ding op. Jezelf tot orde roepen en nú aan het werk gaan. Of zoals Gustave Flaubert zei: "Be regular and orderly in your life so that you may be violent and original in your work.” En verder helpen deze tips om in de goede stemming te komen.
  • Kies je meest creatieve moment van de dag. Om er achter te komen op welke uren je het meest productief bent, kun je een week lang een logboekje bijhouden, waarin je noteert wanneer je alert of vermoeid bent. Vroeg opstaan is vaak goed voor de helderheid van geest, zelf word ik juist in de late avonduren productief.
  • Breng jezelf in de juiste stemming. Dat kan door een speciale ruimte op te zoeken. Sommige creatieve personen gedijen bij geroezemoes in grand café’s, anderen creëren liever een speciale plek waar ze zich terug kunnen trekken.
  • Experimenteer met muziek om uit te vinden waar je lekker op werkt. Muziek is een creativiteitstrigger, omdat elke vorm van muziek associaties oproept. Een goede keus is Canto Ostinato van Simeon ten Holt. Mijn persoonlijke favoriet: Pancebels Canon in D.
  • Gebruik een favoriete pen, notitieblok, computerprogramma, schildersdoek of ander gereedschap. Schenk jezelf een speciale thee of koffie in een speciale mok. Dat klinkt wat obligaat. Maar gek genoeg zorgen deze handelingen voor een vast ritueel, die je hersenen het sein geven dat dit het moment is voor het creatieve werk.
  • Zeg tegen jezelf: “Ik ben niet echt aan het werk aan dit stuk. Ik kijk er alleen even naar.” Natuurlijk houd je jezelf voor de gek, maar het eigenaardige is dat je hiervan toch in een meer ontspannen stemming raakt, die nodig is om met je werk te beginnen.
  • Schrijf alle dingen op die in je hoofd opkomen en die niets met je directe creatieve werk te maken hebben. Later kun je deze punten nog eens nalopen en uitwerken.
  • Ik heb er zelf niet zoveel mee, maar voor sommigen is het prettig om een schrijf-warming-up te doen aan de hand van een serie vrij willekeurige schrijfopdrachten. Lees voor wat ideeën dit stuk over Juice Your Muse: 10 creativity starters.
  • Humor is vaak een goede manier om de ‘geest’ rijp te maken voor creatieve arbeid. Humor floreert namelijk net als creativiteit bij dezelfde gemoedstoestand. Voor een brainstorm is het daarom een goed idee om eerst een fictieve humoristische probleemstelling te behandelen. Ga je in je eentje aan het werk, kun je op een andere manier jezelf in een vrolijke stemming brengen, bijvoorbeeld door een serie bloopers te bekijken op Youtube. Niet bij deze filmpjes blijven hangen natuurlijk!
Wat doe jij om in een flow te komen?


The secret of getting ahead is getting started.
– Mark Twain

Eerdere stukjes over dit onderwerp:

Lees ook:

woensdag 12 augustus 2009

Wat we kunnen leren van Einstein

Albert Einstein en Mileva Maric, Historisch Museum Bern

Niet een hooggeleerde professor zette begin vorige eeuw de natuurkunde op nieuwe fundamenten, maar een 26-jarige ambtenaar van het Zwitserse octrooibureau in Bern die de natuurkunde er een beetje bij deed. Van de wijze waarop Albert Einstein te werk ging, kunnen we veel leren over werking van creativiteit.

1. Je bent jong en je bedenkt wat
Denk in ieder geval niet dat je als jonge ouders met een veeleisende baan geen creatief denkwerk kunt doen. Albert Einstein en zijn vrouw Mileva Maric zaten midden in de kleine kinderen, toen Albert Einstein in het wonderjaar 1905 maar liefst vier baanbrekende wetenschappelijke artikelen publiceerde. Hij bracht daarvoor geen uren door in het laboratorium, maar zat gewoon in zijn huis in Bern veel te denken én te praten met Mileva, die net als hij theoretische natuurkunde gestudeerd had (volgens sommigen heeft zij zelfs een substantieel aandeel geleverd in het denkwerk!). De enige experimenten van Einstein waren gedachte-experimenten.

2. 'Logica brengt je van A naar B, fantasie brengt je overal.'
Een bekende uitspraak van Einstein, die grossierde in dergelijke oneliners. Verbeeldingskracht speelde een centrale rol bij zijn denkwerk. Einstein deed iedere dag fantasieoefeningen. Zo verbeeldde hij zich dat hij op een lichtstraal met de snelheid van het licht door de ruimte suisde en dat er dan een lichtstraal in de cabine viel. Dit gaf hem zijn eerste visies op de relativiteitstheorie.


3. Viool spelen brengt de creatieve geest op gang
Albert Einstein speelde graag viool en was wellicht zelfs musicus geworden als hij niet voor de natuurkunde gekozen had. Het maken van muziek was voor hem een belangrijke manier om urenlang zijn gedachten te laten dwalen. Zo kon hij op een ontspannen manier met andere regels en grenzen omgaan. Hij maakte dus goed gebruik van de functies van de rechterhersenhelft. Dat blijkt ook uit het feit dat hij een voorkeur had voor een intuïtieve benadering van vraagstukken. Hij zei: "Het intuïtieve brein is een heilig geschenk en het rationele brein een trouwe dienaar. We hebben een maatschappij gecreëerd die de dienaar eert en zijn het geschenk vergeten."


4. Geen vakkennis maar brede inspiratiebronnen
Einstein had weinig op met technici, die vastgebakken zaten aan één vakgebied. Zelf verdiepte hij zich liever in algemene vraagstukken en las graag filosofische werken. Kennis zag hij dan ook niet als de belangrijkste spil van technologische ontwikkeling. Het echte teken van intelligentie is niet kennis maar verbeelding, vond hij.

5. Kijk als een kind naar de wereld
Ook hamerde hij op het belang van denken buiten de vastgestelde kaders. Volgens Einstein kon hij nog als een kind naar de wereld kijken. Hij durfde vastgeroeste denkbeelden ter discussie te stellen en nieuwe vragen te formuleren. "Ik ben niet superslim, maar ik ben gewoon extreem nieuwsgierig."

Verder lezen:
Lees ook dit artikel:


Share/Save/Bookmark

maandag 10 augustus 2009

Geef je idee een naam

Tweedehands spullen. Of welvaartresten.

Fat Bastard, Wild Pig of Arrogant Frog. Ook wel eens een fles wijn gekocht vanwege de opvallende naam? Je bent niet de enige. Kleine bierbrouwerijen en wijnhuizen kiezen welbewust rare namen, zodat ze opvallen in de winkel. Voor nieuwkomers op de markt is het veiliger om een gevaarlijke naam te kiezen dan een traditionele naam, die niet opvalt.

Een juiste naam geeft een product ‘plakkracht’, zodat het in het geheugen blijft hangen. De naam ‘Kolonisten van Catan’ geeft het gelijknamige spel bijvoorbeeld de juiste dosis avontuurlijkheid mee. De DREAM-act (een afkorting van Development, Relief and Education for Alien Minors) is een Amerikaanse wet die onderwijs biedt aan uitmuntende kinderen van illegale ouders in de Verenigde Staten. Een klinkende naam, die tegenstanders bij voorbaat de mond snoert. Een naam kan zelfs zo prikkelen, dat je er onweerstaanbaar toe aangetrokken wordt. De naam Chocolade-express voor een treintraject in Zwitserland is daarom een gouden greep.

Namen kunnen een product maken of breken. Dat geldt voor gerechten op een menukaart (zie bijvoorbeeld deze kaart van MyDabba!), maar ook voor personen. Gabriëlle Chanel begreep bijvoorbeeld uitstekend hoe belangrijk haar naam was voor haar uitstraling. De beroemde modeontwerpster koos daarom een nieuwe voornaam die beter bij haar paste: Coco.

Goede namen hebben vaak iets te maken met dromen en verlangens of met humor. Of ze brengen enkele onverwachte elementen bij elkaar, zoals in de namen voor de wijnen. En de naam moet in ieder geval goed in het gehoor liggen om zich vast te klinken in het geheugen. Dat was één van de redenen waarom de term I/D-baan (eerder bekend als de Melkertbaan) totaal verkeerd gekozen was.

Een nieuw product krijgt meestal zijn naam in de laatste fase van zijn ontwikkeling. In veel gevallen is dat een goede keus. Wie te vroeg een etiket plakt op een nieuw idee, perkt het idee of het product in. Dat is jammer, want bij innovaties is het juist belangrijk om niet te vroeg tevreden te zijn met een oplossing.

Maar soms moet je het omgekeerde doen. Als je het gevoel hebt dat je iets beet hebt, maar nog geen handen en voeten kunt geven aan je idee of product, is het juist goed om het prille idee een sprekende naam te geven. Vaak zie je dan ineens helder voor ogen hoe je verder kunt met je idee.

Heb je zelf ervaring met de kracht van een naam voor een idee? Ik lees graag je reactie!

Verder lezen: