zaterdag 12 januari 2008

Verhaallijnen (1)

De vreemde reis van Odysseus, zijn twijfels en zwakheden en zijn gruwelijke thuiskomst: theatergroep De Appel laat in een enerverende voorstelling zien dat dit eeuwenoude verhaal interessant blijft.

De soldaten van Odysseus dragen in de Appel-uitvoering een vergelijkbaar lot als de Amerikaanse soldaten in het hedendaagse Irak. Iets soortgelijks geldt voor het theaterstuk van het Nationale Toneel over de overgevoelige en dweperige Eline Vere, die afglijdt in een verslaving en op noodlottige wijze aan haar einde komt.Het feit dat we haar nu kunnen typeren als borderline-patiënte of simpelweg als nooit volwassen geworden labiele puber, houdt haar levensverhaal actueel.

In verhalen wordt de zoektocht van de mens naar geluk op steeds een andere manier uitgebeeld. Iedere keer gaat het om hetzelfde thema. De mens wordt voortgedreven door zijn diepe verlangen om de waarheid, de graal, de schat, de geliefde, het elixer, rust of god te vinden, maar wordt in dit verlangen belemmerd. Verhalen geven betekenissen aan een wispelturig lot. Verhalen voeden onze nieuwsgierigheid, zetten aan het denken, bieden inzichten, ontroeren of prikkelen onze verbeelding. De beste verhalen gaan over verandering en ontwikkeling en geven ons houvast op ons eigen leven.

Verhalen bieden structuur aan een reeks willekeurige gebeurtenissen. Misschien zijn levensverhalen daarom zo interessant. Waargebeurd en niet bedacht en daarom niet voorzien van een logische verhaallijn. Maar terugkijkend kan die lijn er wel degelijk in teruggevonden worden. Het ontdekken van die rode draad geeft zin aan het leven.

Ouderen met lichte of ernstige depressieve klachten hebben zelfs baat bij het ophalen van herinneringen en het overdenken van het eigen levensverhaal, meldde het Trimbos Instituut onlangs. De waarde daarvan wordt nog groter als ouders door hun eigen kinderen geïnterviewd zijn over hun leven. Niet alleen is het voor de ouderen belangrijk dat het verhaal bewaard wordt voor het nageslacht, maar de kinderen verwerven ook meer zelfinzicht.

Het kan geen toeval zijn dat er hernieuwde interesse is voor verhalen en levensverhalen. Zo verzamelt de Bibliotheca Biographica, een duurzame digitale bibliotheek, levensverhalen voor naasten en nazaten, maar ook wetenschappers en belangstellenden. 'Alle persoonlijke levensverhalen samen vormen ons immateriële erfgoed', schrijven de initiatiefnemers op de site. Verhalen maken ons tot wie wij zijn. De fictieve én de waargebeurde verhalen.

Geen opmerkingen: