Raadsels, thrillers of quizzen zijn geliefd. Iets niet weten, met het uitzicht het wel te weten is namelijk een prettige ervaring. Mensen stellen zich daarom graag vrijwillig bloot aan situaties waarbij ze direct of indirect op een gemis aan kennis of ervaring worden gewezen, stelt merkenspecialist Roland van der Vorst in het boek Nieuwsgierigheid.
Mysterieën en geheimen prikkelen mensen om het raadsel op te lossen en vormen dus een krachtig middel om mensen betrokken te maken. Het feit dat ieder mens nieuwsgierig (te maken) is, wordt dan ook gretig uitgebuit door schrijvers, kunstenaars, reclamemakers en alle andere professionals, die hun publiek of consumenten willen verleiden.
Ik ben nieuwsgierig of overheidsinstanties wel voldoende rekening houden met dit soort psychologische aspecten van de menselijke nieuwsgierigheid. Belastingdienst, UWV, Informatiseringsbank, gemeenten en tal van andere instanties koppelen al hun databanken aan elkaar. Zes miljoen mensen maken al gebruik van DigiD, een vast nummer dat uniek is voor elke inwoner van Nederland. Dat heeft voordelen - de burger hoeft niet meer voortdurend al zijn gegevens op te lepelen - maar zorgt er ook voor dat nieuwsgierigen die niets met onze persoonlijke gegevens te maken hebben, geweldig geprikkeld raken door al die mogelijkheden om kennis te vergaren.
Om onze privacy te waarborgen, is het de bedoeling dat ambtenaren alleen die gegevens kunnen inzien die voor hun taak van belang zijn. Maar ja, een garantie is dat niet. Als je de mogelijkheid hebt om de inkomensgegevens van je buurman na te zoeken, dan kan dat vaak gewoon. Het hoort niet, maar het gebeurt wel. Net zoals honderden politieagenten in 2005 via hun interne systeem de gegevens van voetballer Robin van Persie opzochten, toen deze verdacht werd van een verkrachting.
Hoe méér je al weet over een bepaald onderwerp, hoe nieuwsgieriger je bent om de rest van het plaatje ook te weten te komen. Wie twee ministers uit het kabinet kent, is weinig nieuwsgierig naar de overige veertien. Ken je er al veertien, is de kans juist groot dat je de overige twee namen ook te weten wilt komen. Dus juist als je van je buurman al het nodige weet, ben je geprikkeld om ook de resterende informatie op te zoeken. Naar de persoon verderop in de straat die je alleen van gezicht kent, ben je veel minder nieuwsgierig.
Wie ongeoorloofde nieuwsgierigheid wil voorkomen, moet dus vooral zorgen dat we niet te veel weten van elkaar. Maar ja, dat heeft weer andere nadelen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten