donderdag 1 maart 2007

Wegkwijnende mussen

Huismussen waren zulke alledaagse en goed ingeburgerde stadsvogeltjes, dat niemand ze bijzondere aandacht gaf. Inmiddels staat de huismus op de Rode Lijst van bedreigde vogelsoorten. Niet zozeer omdat de mus een zeldzaamheid is geworden, maar wel omdat het aantal in Nederland de laatste twintig jaar gehalveerd is.

Het verdwijnen van de mus uit het stedelijke straatbeeld vind ik verontrustend. Het vogeltje ontdekte zo'n 15.000 jaar geleden dat het handig was om in de directe nabijheid van mensen te leven en werd 'cultuurvolger'. Ze zaten massaal te tjilpen in de dakgoot en waren er als de kippen bij om kruimeltjes weg te kapen. Op terrasjes moest je soms oppassen dat ze de appeltaart niet onder je neus wegsmikkelden. Dat juist deze vogels het onderspit delven, staat daarom symbool voor iets groters: het verlies aan contact met onze natuurlijke leefomgeving.

Een mus is gauw tevreden te stellen: een hoekje onder de dakpannen, wat groen met insecten en wat broodkruimels zijn voldoende. Toch zijn we erin geslaagd hem zijn voedsel en beschuttingsmogelijkheden grotendeels te ontnemen. Hij is het slachtoffer geworden van het oprukken van de kant- en klare schuttingen van de bouwmarkten, de grindtegels en de kruimeldief.

Voorheen was een tjilpende mus met zijn bruingrijze verendracht voor natuurliefhebbers meestal weinig interessant. Nu het vogeltje een niet-alledaagse verschijning is geworden (in onze binnenstad zie je hem nauwelijks meer) krijgt hij alsnog status.

En hoe. Het doodschieten van een mus die de voorbereidingen voor Domino Day dreigde te verstoren, zorgde in 2005 voor nationale verontwaardiging. Het beestje kreeg zijn eigen website en condoleanceregister. Inmiddels staat het opgezette diertje centraal in op de Grote Huismus Tentoonstelling in het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam.

Ondertussen is er ook een speciale stichting De Mus, die zich het droeve lot van de mus aantrekt. Omdat humaniteit begint met ontroering over het gewone, schrijft de stichting op de website. Aandacht geven aan de leefomgeving van de mus is aandacht geven aan het kwetsbare en het kleine in je directe leefomgeving. De stichting geeft daarom een heleboel tips om het wegkwijnende vogeltje een helpende hand toe te steken.

Een weerloos vriendelijk beestje, dat nu verheven wordt als symbool van harmonieus stadsleven. In vroeger tijden kozen machthebbers juist sterke krachtige beesten als adelaars als symbool. Ook in dat opzicht is er veel veranderd.


NB. Graag wilde ik zelf een foto maken van een musje. Maar als je erop gaat letten, ontdek je pas aan den lijve dat het vogeltje echt een zeldzaamheid is geworden. Uiteindelijk stond ik pas in de dierentuin Artis ik oog in oog met een musje. Wel midden in de stad, maar tegelijkertijd ook in een reservaat.
Op dit moment zijn de mussen nog één van de weinige dieren hier die vrij in en uit kunnen vliegen. Maar de dierentuin heeft wel een bordje gemaakt met de specificaties van de mussen. Als het zo doorgaat met de terugloop van mussen, moet ie straks ook in een kooitje...

Geen opmerkingen: