Dagdromen als Darwin

Lanterfanteren, mijmeren en dwalen gelden niet als productieve uren. Charles Darwin dacht daar anders over.

"People don’t come to church for the preaching, of course, but to daydream about God”, zei de Amerikaanse schrijver Kurt Vonnegut eens. Als hij het bij het rechte eind had, valt er te vrezen voor de hoeveelheid dagdromen in deze tijd. We brengen in ons land immers veel minder tijd door in kerken dan enkele decennia geleden.

Ook andere natuurlijke momenten om te dagdromen worden steeds schaarser. In de trein staart bijna iedereen naar het beeldschermpje van zijn mobiele telefoon of laptop in plaats van naar het voorbij glijdende landschap. We zijn overal en altijd bereikbaar voor vrienden en bekenden via Facebook, e-mail of Twitter. En als we zelf niet op zoek zijn naar afleiding, dan krijgen we het wel toegeworpen. Wie bijvoorbeeld op Schiphol bij de bagageband staat te wachten op zijn koffer, ziet op een beeldscherm allerlei nieuwsfilmpjes en reclame langs flitsen.

Het lijkt erop dat ieder wachtmoment gevuld wordt met informatie, commerciële boodschappen of vermaak. Dat heeft een keerzijde: met steeds meer afleiding om ons heen is het steeds moeilijker om de gedachten te laten dwalen. En dat is jammer, want uit onderzoek naar hersenactiviteit blijkt dat dagdromen een belangrijke rol speelt bij de organisatie van ons brein en probleemoplossend denken. Dagdromen is bovendien belangrijk om een ontvankelijke geestestoestand te raken voor creatieve invallen.

Een prachtig voorbeeld waar afzondering en stilte toe kunnen leiden geeft Charles Darwin. Hij woonde eerst in Londen midden tussen de andere natuurwetenschappers. Om gezondheidsredenen moest hij echter in september 1842 verhuizen uit de stad. Hij kwam terecht in het afgelegen Engelse dorp Downe, waar hij een zeer teruggetrokken leven leidde.

Afzondering was voor Darwin een zegen

Achteraf gezien was dat een zegen. Zijn slechte gezondheid spaarde hem voor afleidingen van sociale contacten en uitgaan, schreef hij later in zijn autobiografie. Vertraging was een groot voordeel geweest bij het schrijven van zijn wetenschappelijke werk, concludeerde hij.

Was hij ook tot zijn baanbrekende ideeën over natuurlijke selectie gekomen als hij in onze huidige tijd vol afleiding geleefd had? Darwin had mijmeren in ieder geval tot een dagelijkse activiteit verheven. Achter zijn huis was een smal pad – de Sandwalk genoemd – waar hij dagelijks langzaam rondwandelde. Minstens één keer per dag liep hij met zijn hond Polly enkele cirkels over dit rondlopende pad.

Geef je onderbewuste de kans

Wat Darwin kan, kunnen wij ook. Op het eerste gezicht lijkt het niet erg productief als je je werkplek verlaat en misschien zelfs je mobiele telefoon uitzet. Maar dat is schijn: helemaal ‘unplugged’ geef je je onderbewuste de gelegenheid tot nieuwe inzichten te komen. Door simpele bezigheden als afwassen, wandelen, dagdromen of onkruid wieden neemt de activiteit van de linkerhersenhelft af en heeft de rechterhersenhelft min of meer vrij spel.

Mijmermomenten en afzondering kun je zelf inbouwen. Ik hoorde laatst een verhaal van een groep collega’s, die zich ergerde aan hun compleet volgeplande werkdagen. Ze lieten daarom hun secretaresses ‘procrastinatieoverleg’ inboeken. De secretaresse deed braaf wat haar wat opgedragen was, zich niet bewust van het feit dat ‘procrastinatie’ simpelweg uitstelgedrag betekent.

Tijdens het procrastinatieoverleg ging de groep collega’s heerlijk lunchen. En dat leverde ongetwijfeld een paar frisse ideeën op.

Verder lezen:

• Inspiratie nodig? Ga ijsberen
• Koester je wachtmomenten
• Trakteer je brein op een pauze

Leer lenig denken

Ideeën nodig om je creatieve denkvermogen op te rekken? In het boek Lenig denken, technieken voor creatieve denkkracht lees je een groot aantal ideeën en oefeningen, die je op je werk en in je privéleven van pas komen. Bestel het boek direct bij Managementboek.

Mis mijn volgende artikel niet

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn.
Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.