Trends wisselen elkaar in hoog tempo af en lijken daarmee in de plaats gekomen van tradities. Toch vinden mensen juist in deze tijd het belangrijk om tradities te koesteren.
Dit jaar is uitgeroepen als het Jaar van de Traditie, dus een goed moment om daarbij stil te staan.We hechten aan beschuit met muisjes bij kraamvisites, we houden vast aan vaste gebruiken op verjaardagen en we vieren jaarlijks met overgave Sinterklaasavond. Trendbureaus als Trendslator voorspellen zelfs dat het teruggrijpen op oude gebruiken een belangrijke trend voor de komende jaren zal zijn.
Het woord traditie komt van het Latijnse woord traditio, dat doorgeven betekent. Dat doorgeven doen we voor een groot deel in de vorm van verhalen in familiekring of van ouder op kind. Zo krijgen we van huis uit culturele bagage mee rondom eten en drinken, vakantie, wonen, trouwen, verjaardagen en feestdagen. Maar tradities zijn ook terug te vinden in heel kleine dingen, zoals het koekje dat bij een echte Nederlandse koffievisite nooit zal ontbreken.
Na de Tweede Wereldoorlog zijn veel gebruiken en rituelen over boord gezet. Strikte gebruiken rondom verjaardagen en andere festiviteiten waren behoorlijk stoffig en beklemmend geworden. Het afschaffen van die gebruiken luchtte flink op, maar daarmee zijn ook veel verhalen verloren gegaan. Nu vinden velen van ons het toch belangrijk om te weten uit wat voor nest ze vandaan komen en welke tradities daarbij hoorden.
Waarom we daar zo aan hechten? Nou, als je weet wat je tradities zijn, dan weet je wie je zelf bent. Het is daarom de moeite waard om op zoek te gaan naar die verhalen. Welke gewoonten en gebruiken heb je van je ouders en voorouders en wat heb je van anderen? Waar komen je waarden en normen vandaan? Hoe vieren wij feesten? Dat is niet alleen leuk om te weten, maar het maakt je ook een rijker mens. Het is bijvoorbeeld prachtig om te ontdekken dat de familie van je ouders al net zoveel werk maakt van buffetmaaltijden als jij nu doet als je een feestje viert.
Tradities hoeven helemaal niet stoffig en belegen te zijn. Maar je moet wel eruit pikken wat jou het beste ligt en ze zo nodig in een nieuw jasje steken. Donderdag visdag in plaats van vrijdag? Een eigen variant op het Hindoestaanse lichtjesfeest Diwali? Een hele maand slingers in huis om te vieren dat het leven een feestje is in plaats van alleen op de verjaardag zelf? Het vergt creativiteit om naar nieuwe vormen te zoeken, maar ik vind het mooi om te doen.
Het mooie van tradities is dat ze een bindmiddel zijn tussen generaties. Een traditie kan een oneindig lang verhaal zijn. Het is zelfs de vraag of we zonder onze tradities kunnen. Designer Marcel Wanders zei ooit:
"Nieuw is niet interessant, omdat het geen verbinding heeft met ons leven en met onze geschiedenis. Als ik iets zou kunnen doen wat volstrekt nieuw is, dan is het er niet. Een mens heeft daar geen behoefte aan. We hebben wel behoefte aan het begrijpen van de wereld die we kennen, op een nieuwe manier. Ik vind verbanden zo gaaf. Ongeziene verbanden die er wel zijn, daar kan ik echt kapot van zijn." (Interview in JFK, 2006)
Wat kun je zelf doen om tradities te bewaren en te bevorderen?
- Herlees je oude kinderboeken of lees ze voor aan kinderen. Pippi Langkous. Pietje Bell, Dik Trom en Sjakie van de Chocoladefabriek blijven helden voor jong en oud.
- Houd oude spelletjes en liedjes in ere. En voeg nieuwe spelletjes aan het familierepertoire toe.
- Haal in familiekring herinneringen op aan alledaagse tradities, feesten en rituelen. Vraag je ouders eens naar de achtergronden van familiefeesten. Wat vierden zij en op welke manier?
- Welke gerechten horen bij de bijeenkomsten in jouw familie? Is daar een familiekookboek van te maken?
- Wat geven jullie elkaar cadeau als iemand in je familie jarig is en een bijzondere leeftijd bereikt? Is daar een traditie van te maken?Ik geef zelf een 18-jarige graag een handboek cadeau om wereldreiziger te worden.
- Verdiep je in streekgerechten met de bijbehorende verhalen.
- Vorm nieuwe gebruiken. Hang bijvoorbeeld je geluk buiten: niet alleen de schooltas, maar ook de zwembroek als een kind zijn zwemdiploma behaalt of een voorwerp dat bij je nieuwe baan past.
- Roep op je werk een nieuwe traditie in het leven, zoals een gezamenlijk bezoek aan een voorstelling ter afsluiting van het jaar of een etentje bij collega's thuis. Of doop Hemelvaartsdag om tot Hemeltaartdag.
Wat doe jij met tradities uit je familie of uit je geboortestreek? Laat het me weten door op het onderstaande woord reacties te klikken!
Vernieuwing draagt alleen vruchten als deze wortelt in traditie.
- Igor Strawinsky
Verder lezen:
- Moderne rituelen
- Uitvaartverhalen
- De heimweekeuken: worstenbroodjes
- 2009: Jaar van de traditie
- Negen sprankelende lessen van Pippi
Dit artikel is ook gepubliceerd op mijn weblog Verhaallijnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten