dinsdag 13 maart 2012

Noks Nauta: ‘Als je ergens vastloopt, is er altijd een uitweg’


Noks Nauta schreef samen met haar zoon Jelle Kok het boek De Innovatiebrouwerij over het uitvoeren van ideeën. “Veel mensen hebben geen idee wat daarbij allemaal komt kijken. Ik wil die black box opentrekken.”


“Altijd volhouden als je goede ideeën hebt”, zegt Noks Nauta, bedrijfsarts en arbeids- en organisatiepsycholoog.“Daar wil ik mensen van bewust maken.”
In de praktijk valt dat vaak tegen, ook als het om briljante plannen gaat, weet ze uit eigen ervaring. Bij Mensa, de belangenvereniging van hoogintelligente mensen, trof ze voortdurend mensen aan die met briljante plannen keihard tegen de muur liepen. Een innovatief plan om het fileprobleem grondig aan te pakken dreigde zo te stranden.
Ook zelf is ze voortdurend in de weer met ideeën, plannen en voorstellen, onder meer om medisch specialisten meer patiëntgericht te laten werken.
Dat het lastig kan zijn om veranderingen tot stand te brengen en mensen mee te krijgen, daar weet ze inmiddels alles van. En ook hoe je het vuurtje brandend houdt.

Daar ontstond een nieuw idee: je schreef er samen met je zoon een boek over met als titel De Innovatiebrouwerij. Waarom lag het op jouw weg om ideeënbedenkers te gaan helpen?

“Bij mijn tweede studie psychologie heb ik ongelooflijk interessante dingen geleerd, die ik zelf al veel eerder had willen weten. Bijvoorbeeld de stappen die je moet doorlopen om een idee uit te voeren.
Uit eigen ervaring wist ik al dat dit niet gemakkelijk is: als je een initiatief tot uitvoering wil brengen moet je er echt van alles voor doen. Netwerken en lobbyen bijvoorbeeld.
Veel mensen zijn zo met de inhoud van hun idee bezig dat ze de andere stappen maar ballast vinden. Ze denken dat iedereen het idee meteen omarmt. Het is immers zo belangrijk of zo briljant! Maar dat is niet zo. Een goed idee verkoopt zichzelf niet.”

Waarom wil je ideeënbedenkers stimuleren om hun idee de wereld in te helpen?

“Het is zonde als zij gefrustreerd raken en hun idee niet verder naar buiten brengen. Misschien zijn het niet allemaal hoogdravende ideeën, maar kleine ideeën zijn ook belangrijk. Neem de resto Van Harte, die met eettafels een ontmoetingsplek zijn voor mensen in de buurt. Het idee om een restaurant om te richten voor mensen die eenzaam zijn en weinig geld hebben vind ik geweldig.”

'Uitvoering van ideeën is voor velen een black box'

Jullie ontdekten dat mensen met ideeën totaal niet weten welke stappen ze moeten nemen om hun idee uit te voeren. Wat was de belangrijkste eye-opener voor deze mensen?

“Ze vertelden hun ideeën aan vrienden en bekenden. Daarbij kregen ze vaak te horen dat hun idee te duur was, niet uitvoerbaar of al eerder bedacht. Bij dit soort commentaar raak je al je energie kwijt.
We adviseren daarom om alleen positieve en constructieve feedback te vragen. En vraag alleen commentaar aan mensen die je vertrouwt, want anders gaat iemand er misschien mee aan de haal. In een coachgroep lieten we deelnemers daarmee oefenen. Daarbij bleek dat ze helemaal niet wisten hoe ze feedback konden vragen op hun idee. Ze liepen helemaal vast."

Is dat vreemd?

“Ik stond er wel van te kijken. In plaats van te vragen 'wat vind je van mijn idee' kun je die openingsvraag ook gerichter formuleren. Wat vind jij de sterke kanten van dit idee? Waar liggen de beste kansen? Dat soort vragen zijn concreter en constructiever om mee aan de slag te gaan.
Een kritische blik op een idee is overigens heel nuttig, maar vraag daar pas om als je in een later stadium bent. In het begin heb je alle energie nodig om aan de uitvoering te beginnen.”

Voordat een idee uitgevoerd is, moet je vaak een lange weg afleggen. Hoe houd je dat vol?

“Stel tussendoelen. Dat doe ik zelf ook. Zo overzie je waar je mee bezig bent en kun je vaststellen dat je goed op weg bent.
Die doelen zijn er op allerlei niveaus. Je wilt bijvoorbeeld bepaalde mensen spreken over jouw idee. Het volgende doel is dat het op de agenda komt of dat er geld voor vrijgemaakt wordt. Je stimuleert jezelf door concrete momenten te kiezen waarop je dat doel behaald wilt hebben. Als je dat resultaat bereikt hebt, kun je zo telkens een fase afsluiten.”

'Moe van al die ideeën...'

Hoe krijg jij zelf ideeën?

"Mijn hoofd borrelt de hele dag door. Overal waar ik kijk, zie ik meteen dingen die anders of beter kunnen. Vaak zijn dat praktische oplossingen. Als ik in een ziekenhuis kom, moet ik soms lang staan aan een balie. Dat is lastig voor mij, dus dan denk ik: waarom hebben ze hier niet gewoon een uitklapbankje gemaakt?
Ik word vaak moe van al die ideeën, omdat ik me steeds moet afvragen of ik het ga uitvoeren of niet. Al die ideeën schrijf ik op. Later bedenk ik me dat het misschien toch niet zo’n goed idee is. Zit er eigenlijk iemand op te wachten? Dan kan ik het weer laten rusten.”

Ben jij een bedenker of een uitvoerder?

“Ik kan het allebei, maar ik vind de uitvoering niet altijd leuk. Soms denk ik halverwege: ik wou dat iemand anders het overnam. Want vaak heb ik alweer een nieuw idee, waar ik ook mee aan de slag wil.
Tegelijkertijd ben ik ook een afmaker, want het zint me niet als iets niet af is. Daarom hield ik als kind waarschijnlijk zoveel van legpuzzels. Ik rust niet voordat ik het ontbrekende stukje gevonden heb.”

Wat kun je het beste doen als je veel weerstand ontmoet op je idee?

"Zoek contact met de mensen die wel enthousiast zijn en ga elkaar steunen. Kijk of er een onderdeel is van je plan dat wel een goede kans van slagen heeft.
Kijk ook welk belang een organisatie erbij heeft om jouw plan of een deel daarvan uit te voeren. Dat is niet altijd het project waarvan jij denkt dat het mooi is en dat het als eerste moet gebeuren, maar het heeft wel meer kans van slagen.

Vaak is er een mentaliteitsverandering nodig om iets voor elkaar te krijgen. Dat kan lang duren, soms bijna een generatie. Zo duurde het bijna twintig jaar voordat mensen bewust Max Havelaarproducten gingen kopen. Maar uiteindelijk lukt het wel. Soms verklaren mensen je voor gek, maar het is echt de enige manier.”

'Nu weet ik hoe ik mijn boodschap in kan kleden'

Je zet je ook in voor volwassenen die hoogbegaafd zijn. Zelf heb je pas op latere leeftijd ontdekt dat je hoogbegaafd bent. Wat betekent die wetenschap voor jou ?

“Ik vond mezelf altijd een beetje raar. Toen ik wist dat het om hoogbegaafdheid ging, kreeg het een naam. Het was zelfs iets positiefs. Ik kon mezelf beter accepteren en leerde hoe ik ermee om kon gaan. Als ik meteen druk pratend ergens kom, denken veel mensen: ieieieie! Even niet!

Nu weet ik dat ik mijn boodschap beter moet inkleden als ik met mijn plannen of ideeën kom. Eerst even zeggen: goedemorgen, hoe gaat het met u? Terwijl ik eigenlijk denk: kunnen we het nu hebben waar we eigenlijk voor bij elkaar kwamen? Nee, dat kan dus niet altijd.”

Je blijft de drive houden om door te gaan. Ook al weet je dat er moeilijke dingen aankomen. Je moet er veel energie in steken, soms word je voor gek verklaard…

“Dat hoort er allemaal bij. In feite is dat ook de boodschap van ons boek. Een afwijzing van de subsidie, negatieve reacties of een andere tegenslag: dat kan allemaal gebeuren. Zo zit de wereld in elkaar.”

Heb je na veel weerstand nooit gedacht: nou heb ik echt geen zin meer?

“Natuurlijk vind ik een subsidie-afwijzing niet leuk. Maar ik denk ook: er zijn nog meer fondsen. Laat ik eens goed lezen in de afwijzingsbrief wat precies de bezwaren zijn. Dan kan ik er in een volgende stap mijn voordeel mee doen.

Eerlijk gezegd verbaast het mezelf dat ik zo denk. Je kunt ook gaan piekeren na een afwijzing. Mijn moeder was in periodes ernstig depressief. Ik dacht altijd: zo wil ik niet worden. Dus misschien sleep ik mezelf steeds af en toe aan de haren uit de modder. Ik denk voortdurend: kom op, verder gaan! Niet van je koers afraken!”

Dus als je een doodlopende straat inloopt, zoek je naar een andere weg.

“Ja, het zou gek zijn als er niet ergens een uitweg is. Ik ben er namelijk ook in gekomen. Ik haal veel inspiratie uit biografieën van kunstenaars en andere bekendheden. Velen zijn ook hoogbegaafd. Die verhalen zijn voor mij herkenbaar.”

Noks legt een stapel boeken op tafel. Een daarvan gaat over het leven van Winston Churchill. De titel van het boekwerk is Never give up.


Boek: De Innovatiebrouwerij: Van idee naar vernieuwing (2010) door Noks Nauta en Jelle Kok. Uitgave Pearson in Amsterdam. ISBN 978 90 265 2233 8. Meer informatie vind je op deze website over de innovatiebrouwerij. Het boek is te koop via managementboek.nl.

Lees hier de boekbespreking die eerder op dit weblog verscheen.

Personalia
Noks (Arnolda) Nauta (1947) is bedrijfsarts en arbeids- en organisatiepsycholoog. Haar hele leven voelde ze zich een beetje raar. Ze dacht anders, voelde anders en reageerde anders dan mensen in haar omgeving. Na een arbeidsconflict liet ze in 2000 haar IQ testen. Ze ontdekte dat ze hoogbegaafd was.
Ze werd lid van Mensa, de belangenvereniging van hoogintelligente mensen, en richtte later het Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen op. Samen met Sieuwke Ronner schreeft ze het boek Ongeleide projectielen op koers, werken en leven met hoogbegaafdheid .
In 2010 publiceerde ze het boek De Innovatiebrouwerij, van idee naar vernieuwing, samen met haar zoon Jelle Kok (jurist en destijds student bedrijfskunde en ondernemer). Het boek toont stap voor stap hoe je innovatieve ideeën concreet maakt en daadwerkelijk uitvoert.


Mis mijn volgende artikel over ideeën niet

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat in verhalen voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

Geen opmerkingen: