maandag 28 maart 2011

Smoor je innerlijke criticus

'Ik ben bang om het verkeerd te doen.' 'Ik heb geen tijd.' 'Dit is te moeilijk voor mij.' 

Komen deze zinnen je bekend voor? Dan heb jij ook een innerlijke criticus: een zeurderig stemmetje in je hoofd dat probeert je tegen te houden iets nieuws te bedenken.

Elke keer wanneer jij goede moed hebt verzameld om aan iets te beginnen, duikt hij op. Een innerlijke criticus zegt zinnen als:
  • Jij bent helemaal niet creatief.
  • Wie denk jij wel dat je bent dat je iets moois kunt maken?
  • Waarom zou jij iets bedenken dat beter is dan een ander?
Het zal je duidelijk zijn: als je naar deze lastpak luistert, komt er niks uit je handen. Het resultaat is vaak allerlei uitstelgedrag: je doet allerlei andere klusjes behalve het voorgenomen werk of de uitvoering van je idee. Maar ondertussen blijft het bij jou van binnen knagen dat je niet doet wat je wilt doen.

Gelukkig zijn er enkele manieren om je innerlijke criticus het zwijgen op te leggen. Zo noemt Marelisa Fabréga in het artikel 4 ways to silence your inner critic enkele interessante manieren, waarop onderstaand stuk gebaseerd is.

1. Stel het kritische oordeel uit
Je innerlijke criticus is niet alleen een vervelend wezen, maar ook een stemmetje dat je probeert te behoeden voor miskleunen. Je hoeft hem niet helemaal te verwerpen, want hij kan een waardevolle bijdrage leveren in een latere fase van je project.
Hij kan bijvoorbeeld kijken of de uitvoering van je ideeën soepel loopt of beoordelen of je wel aan alles gedacht hebt. Je wilt alleen voorkomen dat hij bij het begin al met kritische oordelen komt, waardoor je voortijdig de moed verliest.

Behandel hem als je maatje, die het prima met je voor heeft. Dus zeg tegen je innerlijke criticus zinnen als: 'ik maak een beginnetje en daarna laat ik jou ernaar kijken.'

2. Hak je project in stukjes
Je hebt je voorgenomen iets te schrijven of een idee te bedenken, maar je blijft je papieren sorteren, op internet surfen of je wasgoed opruimen. Je innerlijke criticus heeft je waarschijnlijk verteld dat het moeilijk wordt of dat het veel werk is. Dat zijn geen aansporingen om met je voorgenomen werk te beginnen.

De oplossing? Hak je project in kleine onderdelen en voer vervolgens één stukje uit. Zeg tegen je criticus: 'ik doe alleen maar dit kleine onderdeeltje.' Het voelt alsof de taak makkelijker is en beter te hanteren.

Als je bijvoorbeeld een plan moet schrijven, zet je eerst wat losse ideetjes op papier. Daar zoek je vervolgens uitgebreidere informatie bij. Als je eenmaal op gang bent gekomen, komt de muze meestal vanzelf langs. Je hebt vervolgens de natuurlijke neiging om door te gaan, want je hersenen willen succes ervaren en houden van een gevoel van afronding.

Schrijfster Annejet van der Zijl, bekend van succesvolle boeken als Sonny Boy en Anna, past een soortgelijke truc toe. Zij zegt tegen zichzelf dat ze mag mislukken. Ze hoeft geen nieuwe bestseller te schrijven; ze begint alleen aan een nieuw boek omdat ze zichzelf vertelt dat ze dit werk zo leuk vindt. "Als ik op een dood spoor beland, heb ik toch een leuke tijd gehad."

3. Moedig jezelf aan
Houd je van drastischer ingrepen? Pak dan je innerlijke criticus op en gooi hem radicaal uit je gedachten. In zijn plaats zet je een nieuw stemmetje neer die je complimenten geeft en je regelmatig laat zien wat je goed doet.

Om alleen naar dit positieve stemmetje te luisteren, zijn er enkele trucjes. Bezorg jezelf aanmoedigingen, bijvoorbeeld door briefjes met positieve teksten op te hangen. Maak een lijst van je eerdere successen. Kies een mascotte, die jouw grootste fan vertegenwoordigt.

Of spreek zinnen uit in de tegenwoordige tijd, waarin je op een positieve manier je boodschap aan jezelf verwoordt en vaak herhaalt. Bijvoorbeeld: 'ik heb goede ideeën'. Je gaat er vanzelf in geloven.

Helpt dit jou? Heb jij andere manieren? Ik lees graag je ervaringen!


Meer inspiratie?

Sigrid van Iersel (Verhaallijnen, Den Haag) is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij is auteur van de boeken Lenig Denken en Toverballen voor het Brein en ontwikkelaar van het online trainingsprogramma Excelleren met Ideeën.

Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

6 opmerkingen:

Lea Rosa zei

Je vraagt om een andere wijze: een creatieve manier van omgaan met je criticus is door hem te tekenen. Je maakt er als het ware een persoon van (sub-persoonlijkheid). Hoe ziet hij/zij eruit?
En hoe heet hij/zij?
Die van mij heet Truus de criticus.

Een sub-persoonlijkheid steekt nooit alleen de kop op. Het komt altijd samen op met het tegenovergestelde. Er babbelen altijd twee in je hoofd maar de criticus is sterker dus hoor je de ander niet. Om de 'tegenpartij' scherper te krijgen, teken ook het tegenovergestelde en geef dat ook een naam (Mien optimist).

Pak een nieuw vel en deel dat op in 6 vlakken.
Zet Truus en Mien in een stirpverhaal. Laat ze een gesprek voeren met elkaar, pas op! geen discusie, en zorg dat in 6 stappen, dus 6 tekeningen, aan het eind Truus en Mien bevriend het stripverhaal afsluiten.

Sannah zei

Oef, wat een herkenbaar begin van dit logje.
Een innerlijke criticus ten opzichte van creativiteit, jawel, die kan er ook nog wel bij.
Zal eens nagaan hoe ik die kan laten zwijgen. Het idee van Lea Rosa klinkt ook erg leuk, alleen, aangekomen bij het lezen van stap drie steekt die criticus onvervalst de kop om de hoek! (Die moet je dus van te voren nog niet weten ..)

Anoniem zei

Hai Sigrid
Vooral tip 2 het in stukjes hakken werkt goed bij mij. De taak is opeens overzichtelijk en lijkt makkelijker.

Misschien hebben je schrijvende lezers nog iets aan dit artikel:
http://meeradvies.wordpress.com/2010/06/03/alles-is-al-geschreven-wat-kan-ik-nu-nog-schrijven/

Happy writing
Marlies

Babboes zei

Heel herkenbaar is dit!

Ik zeg altijd dat ik veel meer ideeën dan ik ooit uit kan voeren, maar misschien is het inderdaad wel die criticus in me, die ze gewoon tegenhoud ("geen tijd" - ik hoor het mezelf inderdaad zeggen/denken).

Wat mij helpt om toch verder te gaan is aan de ene kant terugkijken en zien wat ik allemaal al bereikt heb de afgelopen 3 jaar en aan de andere kant het briefje op de muur boven mijn bureau:
"Begin met het nodige. Daarna het mogelijke. En dan ineens doe je het onmogelijke."
Misschien moet ik het maar eens inlijsten.

Babboes zei

Oeps, volgende keer wel even mijn reactie nalezen op spel en typefouten! ;-)

Unknown zei

Leuk om te lezen hoe jullie hiermee omgaan! "Geen tijd" is inderdaad ook een innerlijk stemmetje (want of je tijd hebt, bepaal je uiteindelijk zelf.) Zo'n briefje boven je bureau helpt!