Creatieve impact begint bij jezelf

Loslaten en zelf het creatieve voorbeeld geven. Dat waren twee belangrijke thema’s op het congres Creativiteit voor de Overheid, dat deze week bij de gemeente Oss gehouden werd.

Goedmaken wat haar voorgangers verprutst hadden. Zo kenschetste een gemeenteambtenaar op een van de workshops haar activiteiten om de woonwagenterreinen in haar gemeente op orde te krijgen. Dat betekende allereerst een grootscheepse schoonmaakdag om schoon schip te maken op dat terrein.

Na een afspraak met een bewoner zat ze tevergeefs anderhalf uur te wachten. Daarbij zag ze hoe de ‘zooi’ op het terrein voor de bewoners iets heel anders betekende: handel. Vervolgens begreep ze waarom de bewoners haar schoonmaakplan niet juichend ontvangen hadden. “Anderhalf uur wachten was uiterst leerzaam”, vertelde de ambtenaar aan ons. Ze wist nu dat er een heel andere insteek nodig was om met de bewoners in gesprek te raken.

Doe liever even niets

Haar verhaal  illustreerde prachtig een van de centrale thema’s tijdens het congres Creativiteit voor de Overheid. Je kunt heel krampachtig naar nieuwe oplossingen zoeken en fanatiek dingen aanpakken. Maar vaak komen de oplossingen zo in onze armen gedreven als je afstand neemt.

“De oplossing is misschien heel dichtbij”, zei spreker Igor Byttebier van New Shoes Today en bekend van het handboek Creativiteit Hoe? Zo! "Stel je open. Vanuit die houding werken is veel relaxter. We zijn verslaafd aan handelen, maar nietsdoen is wellicht raadzamer.”

Dik honderd ambtenaren van gemeenten, waterschappen en andere overheidsorganisaties waren in Oss bijeen voor creatieve inspiratie. Deze boodschap over loslaten sprak hen aan, hoorde ik om mij heen. Het sluit helemaal aan bij de nieuwe ideologie in gemeenteland dat iedere inwoner zoveel mogelijk zelfredzaam moet zijn.

De overheid is er vooral voor de hulp aan de meest kwetsbaren en mag dus meer afwachten en loslaten. Dat past in de tijdgeest van minder betutteling, maar komt de overheid ook goed uit in een tijd van ingrijpende bezuinigingen. "Vijftig procent wat we doen, is eigenlijk niet meer nodig", schatte Igor Byttebier in. De bezem er doorheen dus.

Gerard Puccio, hoogleraar bij het International Center for Studies in Creativity in Buffalo, sloot daarbij aan. "Never waste a crisis", was zijn motto. Een crisis levert namelijk per definitie beperkingen op. En juist beperkingen zijn de voedingsbodem voor nieuwe kansrijke ideeën.

Hoe laat je de bal verder rollen?

Tegelijkertijd zijn ambtenaren op zoek naar impact en resultaat. Je kunt wel een trap tegen de bal geven in een gemeentelijke organisatie, maar hoe laat je de bal verder rollen?

Bedenkers van innovatieve plannen hebben het vaak moeilijk in overheidsorganisaties. Ze moeten veel compromissen sluiten, waardoor alle krullen en slingers al snel verdwijnen. Ze krijgen te maken met protocollen en strakke regelgeving. Ze zien toe hoe hun vernieuwende ideeën versneden raken tot vierkante blokjes, die in de al bekende kaders passen. Het oorspronkelijke idee is een bruingrijze verfklodder geworden, die voor de bedenker niet meer herkenbaar is.

Toch moet je daardoor niet laten ontmoedigen, was de boodschap op het congres. Creativiteit begint vooral klein, bij jezelf of in een klein team. “We kunnen anderen niet helpen als we onszelf niet toestaan om creatief te zijn”, zei Gerard Puccio.

Iedereen kan het verschil maken
Boven alles hield Puccio een pleidooi voor creatief leiderschap: iedereen kan besluiten om het verschil te maken. Leiderschap heeft in dit verband dan ook niets te maken met (managements-)posities, maar met het lef om besluiten te nemen en invloed uit te oefenen.

“Als je anderen creativiteit wil leren, moet je het goede voorbeeld geven, net zoals bij de opvoeding van kinderen”, zei hij. “They wil do what you do.”

Zorgen voor impact begint dus bij jezelf. Wacht niet op toestemming, maar begin. Koester je inspiratiebronnen. Draag kleine succesjes verder uit. En zoek de verbinding met anderen: uiteindelijk zijn we sociale dieren, die graag samen pret maken. Als je samen lol hebt, betekent dat in creatief opzicht dat je iets goeds te pakken hebt.

Leer lenig denken

Ideeën nodig om je creatieve denkvermogen op te rekken? In het boek Lenig denken, technieken voor creatieve denkkracht lees je een groot aantal ideeën en oefeningen, die je op je werk en in je privéleven van pas komen. Bestel het boek nu bij Managementboek. 

Mis mijn volgende artikel niet!
Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Zij helpt bij het verzinnen van meer en betere ideeën en laat voelen waarom ze belangrijk zijn. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.