Als je in een verhaal schrijft dat je hoofdpersonage naar het strand gaat, dan moet je hem of haar daar ook laten arriveren. Het klinkt voor de hand liggend, maar ik had dit detail in mijn verhaal toch even over het hoofd gezien.
Voor mij was het strand alleen een decor, een achtergrondje, een beetje couleur locale. Ik wilde namelijk in de eerste plaats schrijven over een vrouw die zich ontworstelt aan een beklemmend milieu en de wijde wereld invliegt. En dat alles doorvlochten met kwesties van liefde, leven en dood.
De afgelopen weken volgde ik een cursus literaire technieken voor waargebeurde verhalen om te leren hoe je een bestaand verhaal op een spannende en aantrekkelijke manier opschrijft. Het werken met een spanningsboog is dagelijkse kost, maar in een groot verhaal blijkt dit veel ingewikkelder te zijn.
Zo is het in de journalistiek het heel gebruikelijk om je artikel te beginnen met een zogeheten 'James Bond-opening' . Een spectaculaire passage, waardoor de lezer midden in de actie zit en onmiddellijk bij de kladden gegrepen wordt. In een langer verhaal blijkt zo'n overrompelende scène helemaal niet te werken. Om mee te leven met de hoofdpersoon moet de lezer juist de held of heldin eerst leren kennen. Dat vereist een geleidelijke spanningsopbouw en een introductie van zijn belangrijkste motieven.
Lange waargebeurde verhalen vereisen vooral meer subtiliteit en dosering dan in een journalistiek artikel, is mij nu duidelijk. Een schrijver dient zijn hoofdpersonage met slechts een beperkt aantal fysieke ongemakken tegelijkertijd op te zadelen, want het wordt de lezer al snel te veel. En de beschrijving van een overlijdensgeval én de geboorte van een kind op één pagina, zoals ikzelf deed, was helemaal teveel van het goede.
Waargebeurde verhalen zijn soms overvol met heftige gebeurtenissen, maar dan is het toch aan de schrijver om te selecteren. Hij heeft de taak de lezer geleidelijk van het ene naar het andere life-event te begeleiden en na ingrijpende gebeurtenissen zachtjes op te vangen.
Gelukkig blijk ik niet de enige te zijn die met dit soort dingen worstelt. Schrijfster Judith Koelemeijer, de leidster van de cursus, heeft zelf jaren erover gedaan om haar twee boeken Het zwijgen van Maria Zachea en Anna Boom in een goede vorm te gieten. "Er zijn dagen dat je maar vijf zinnen verder komt", vertelde ze.
Om de verhaaltechnieken onder de knie te krijgen, kan ik in ieder geval veel lezen. De Nederlandse literatuur kent steeds meer goede voorbeelden van prachtige non-fictiewerken, zoals het oeuvre van Geert Mak en Frank Westerman. En verder neem ik de tip van Judith Koelemeijer ter harte om gewoon een blokje om te gaan als je naar treffende beelden zoekt om grote gebeurtenissen rondom liefde, leven en dood op een oorspronkelijke manier op papier te krijgen. Naar het strand bijvoorbeeld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten