
Waar zijn de soldeerders, figuurzagers en patchworknaaisters eigenlijk gebleven? Wie knutselt of handwerkt er eigenlijk nog?
Op onze zolder staat de poppenkast, die mijn vader zelf maakte voor mijn achtste verjaardag. Niet dat mijn vader zo'n grote knutselaar was, maar het was in mijn jeugd wel heel gewoon om zelf kinderspeelgoed te maken. Bijna iedereen wist hoe je een figuurzaag, breipennen of haaknaalden moest gebruiken.
Tegenwoordig soldeert bijna niemand meer weerstandjes op een printplaatje voor electronica. Op zolders zijn de treinbaantjes, de donkere kamers en de zendamateurbakkies verdwenen. In de huiskamers is geen borduurraam of lapjesmand meer te vinden. Datzelfde geldt ook voor zelfdrogende klei, zelfgemaakte poppen of rietvlechten.
Misschien zijn het modetrends, die tijdelijk van het toneel zijn verdwenen. Zo was er een tijd dat iedereen brooddeegpoppetjes fabriceerde of droogbloemboeketjes maakte. Maar het zou ook kunnen dat er méér aan de hand is. We knutselen thuis bijna niet meer. En als we het wel doen, zijn daar vaak allerlei voorgefabriceerde producten voor, waar we zelf alleen nog de laatste hand aan moeten leggen: plakplaatjes voor paaseieren, mallen voor kaarten, scrapbookproducten, etc.
Als we zelf niet meer het voorbeeld geven van dingen die je zelf in elkaar kunt knutselen, hoe moeten onze kinderen het dan leren? Op veel scholen zijn de ouderwetse handvaardigheidslessen en zeker het klassieke breien, naaien en borduren van het lesrooster verdwenen. De meeste kinderen kunnen geen knoop aannaaien.
Als kinderen zelf gaan knutselen, is het vaak met een voorgeproduceerd pakket, zoals strijkkralen of ballonnen waar je poppetjes van kunt maken. Als ze zelf koekjes willen bakken, krijgen ze niet gewoon zelfrijzend bakmeel en suiker voorgeschoteld, maar een roze kartonnen doos voor prinsessentaart. Bedrijven die van deze producten moeten leven, hebben daar uiteraard een flinke hand in gehad. Ondertussen leren we kinderen op deze manier dat je éérst geld uit moet geven voordat je zelf iets kunt maken en dat knutselen zonder voor- geproduceerde spullen erg ingewikkeld is.
Binnenkort komen er weer diverse feesten aan: Halloween, Sinterklaas en het kerstfeest. Knutsel dit jaar wél een eigen lampion in elkaar. Maak een surprise van papier maché. En hang straks zelfgemaakte ballen van piepschuim in je kerstboom.
Lees meer over het stimuleren van creativiteit: