Superstraatgespeeld

Sturen op tuurgetallen

Voor het onderwijs is een bedrijfsmodel ingevoerd met een directeur, werknemers, aandeelhouders en een raad van toezicht. Scholen werken met kengetallen, toetsresultaten en onderwijsopbrengsten. Door die bedrijfsmatige benadering zie je bovendien steeds smaller wordende functies, zoals de uitsplitsing in huiswerkbegeleiding, remedial teaching en noem maar op. Daarbij gaat veel informatie verloren. Om dat toch weer te managen is een leerlingvolgsysteem in het leven geroepen, dat iedere leerling op het beeldscherm nauwlettend in de gaten houdt. Het lijkt wel op een industrieel productieproces.

Als je de Thuiszorg opbelt om even te overleggen over de benodigde zorg, krijg je eerst als wedervraag wat je postcode precies is. Anders ben je in het computersysteem niet traceerbaar.

De politie heeft prestatiecontracten afgesloten met het rijk. Volgens die contracten moeten er in het weekeinde een bepaald aantal veroorzakers van overlast staande gehouden worden. Agenten die de overlast weten te voorkomen, zijn in dat licht niet goed bezig, want de prestaties worden niet gehaald. Het daadwerkelijke doel – minder overlast op straat – doet daarbij niet terzake.

De behoefte aan cijfers slaat door. Het gaat om mensen, niet om tuurgetallen. Geef professionals als agenten en onderwijzers gewoon hun vak terug. En geef ze het vertrouwen dat ze dat vak op een goede manier uitoefenen!

Straatspeeldag

Het is hier in huis een vrolijke bende. Morgen is het nationale Straatspeeldag, waarbij onze straat een dag lang het speelterrein van de kinderen zal zijn. En de volwassenen grijpen die gelegenheid aan om daar ook een borrel en buffet aan te koppelen.

Onze woonkamer doet dienst als centrale voor aan- en afmeldingen, financiële administratie en voorraadopslag. Buurtbewoners lopen af en aan met schmink, tenten tegen de regen en vlaggetjes. De kinderen worden helemaal meegesleept door de organisatieperikelen en dragen dapper hun steentje bij. Ze verspreiden briefjes door de hele straat, hangen aankondigingen op lantaarnpalen dat de auto's morgen hier niet mogen parkeren en zoeken alvast verkleedkleren bij elkaar.

Verkeersorganisatie 3V0 heeft een straatspeelpakket beschikbaar gesteld met vlaggetjes, afzettape, stoepkrijt, petjes, ballonnen, snoep en nog veel meer. Dat stuwt de verbeelding tot nog hogere hoogten op. Morgen willen ze een kraam op de stoep neerplanten, die dienst doet als verdeelcentrum voor de petjes, snoepjes en de ranja.

Vanmiddag is in de tuin het bijbehorende bord beschilderd, waarop al die mogelijkheden aangekondigd staan. Ook is er een schminktafel gepland, waar kinderen zich tot clown of indiaan kunnen laten vermommen. En daar hoort ook muziek bij, zodat ze in een extravagante uitdossing optredens kunnen verzorgen. Straatspeeldag lijkt bijna nog leuker dan iedere dag gewoon buiten kunnen spelen!

Het is maar goed dat alle deelnemers aan de straatspeeldag hun financiële bijdrage al bij mij ingeleverd hebben, zodat ik de jongens ervan kan weerhouden om de kraam als winkel in te richten. Want behalve het pakket van 3VO heb ik ook de gemeentelijke vergunning ontvangen om de straat morgen te mogen afsluiten.

Verkoop is uit den boze, want anders moeten we op last van de Voedsel en Warenautoriteit volgens een voedselveiligheidsplan werken met bijbehorende hygiëne-eisen, temperatuurregistratie en afvalverwijdering. De handel in alcohol is helemaal strikt aan banden gelegd. Zo mogen alcoholhoudende dranken niet verstrekt worden aan jongeren onder de 16 jaar en die leeftijdsregel moeten we op een duidelijke en goed leesbare wijze aanduiden.

Ik heb de kinderen nog maar niet gemeld dat ook het ten gehore brengen van mechanische muziek strikt verboden is. Als de politie langskomt, zullen we onze toevlucht nemen tot trommeltjes en sambaballen....

Voor een roz(ig)e zomeravond...

Regen, regen en nog eens regen. Deze week kunnen we alleen maar dromen van de zomer. Misschien lukt dat goed met onderstaand menu. In het roze, geïnspireerd op Nigella Lawson. Zorg ook voor een roze tafelkleed, roze kaarsen, roze rozen en uiteraard voldoende rosé!

Vijgen met port

*****

Bietjessoep

*****

*****

Salade met watermeloen, feta en olijven

Gebraden lamsvlees

Roze rijst

Rabarbermoes met aardbeitjes
*****

*****

Frambozenpudding

*****

*****

Koffie met mini-tompouces

Als ik maatschappelijk uitvindster was...

.... Zou ik een methode bedenken om de grijzige grauwheid uit Nederland weg te werken. De lucht is vaak al somber genoeg; de muren, trottoirs, wachtruimten, fietsenstallingen en gangen dienen daar tegenwicht aan te bieden! Dus kom op met die verf, de bloembakken en graffiti-kunst, opvrolijken de boel! Wachtruimten op het station zou ik veraangenamen met prettige stoelen, vriendelijke kleuren en opwekkende muziek. Misschien zelfs ook wat planten. Met zoveel vriendelijke sfeer, dat hangjongeren en vandalen zich niet thuisvoelen. En een groot opschrift op het raam ter bemoediging van mensen die net hun trein gemist hebben: "Het leuke van de trein: er komt altijd weer een volgende."

.....Zou ik een manier uitdenken om alle ongewild alleenstaanden bij elkaar te brengen, vooral de alleenstaande ouders. Alle gescheiden papa's en mama's gun ik samen weer een nieuw leven. Nu nog een goede manier om hen te matchen voor een duurzame relatie.

....Zou ik de zieken- en verpleeghuizen onderwerpen aan een grondige make-over, zodat zorg en warmte terugkeren in de zorg. Natuurlijk zijn ze er bij bosjes, de verpleegkundigen en artsen die wél alle aandacht geven aan patiënten. Maar helaas is er op veel plaatsen ook een schrijnend gebrek aan liefdevolle aandacht, variërend van patiënten die niet op een normale manier naar de wc gebracht kunnen worden tot verwarde mensen die op een stoel vastgezet worden, zodat ze niet kunnen weglopen. Het is triest als je als patiënt zelf er achteraan moet zitten om je tanden gepoetst te krijgen of je pillen te kunnen slikken, omdat de verpleegkundigen dat nalaten.
Er moeten toch manieren zijn om je ziekbed in alle rust door te kunnen brengen, je concentrerend op de zaken die er werkelijk toe doen. Met een fijne kapster die langskomt om iedereen die dat wil te wassen en te knippen. Een masseur die schouders een fijne kneedbeurt geeft. En eigen kamers waarin je voldoende privacy hebt om je tijd met je geliefden door te brengen.

Weemoedvoedsel

Vandaag stond er ineens kokosbrood op de lunchtafel. Kokosbrood!! De plakjes zagen er kunstmatig roze en enigszins uitgedroogd uit, maar ik was al verkocht. Door geuren en smaken kunnen gedachten pijlsnel door tijd en ruimte reizen. Verdrongen herinneringen dringen plotseling weer je leven binnen. Zo was ik weer even een meisje van acht, dat een tijd lang helemaal verkikkerd was op dit broodbeleg.

En zo was ik ineens ook aan het mijmeren over al die andere nostalgiegerechten, voedsel en drankjes die je ineens op de snelweg van de herinnering brengen. Wentelteefjes! Het draadjesvlees, de koetjesrepen en de advocaat van oma! Jachtschotel en haché met rode kool van thuis, de onvermijdelijke zalmcocktail en de ananasbavarois metKerstmis. En niet te vergeten het eten dat ik koos als ik jarig was: bouillonsoep, kipfilet met champignonragout, rijst, gebakken plakken ananas en zachte erwtjes uit blik... !

Een heleboel gerechten waren voedingstechnisch absoluut niet verantwoord, realiseer ik me nu. Hete bliksem bijvoorbeeld, en vettige speklapjes. Met als dieptepunt op dit terrein: een boterham besmeerd met uitgebakken vet en bestrooid met suiker.

Toch smaakt in de herinnering al dit weemoedvoedsel nog steeds heerlijk. Het is alsof je de keuken van je kindertijd weer binnenstapt. Waarbij ik me ook afvraag wat onze kinderen in de toekomst als nostalgie-eten zullen bestempelen. Kip tandoori misschien?

Weet niet/geen mening

Ayaan Hirsi Ali vlucht naar de Verenigde Staten. Opgeruimd staat netjes of schandalig dat deze politica annex diva is weggepest? Dat is grofweg gezegd de stelling die nrc.next vandaag aan zijn lezers voorlegt. Voor 25 cent mag je een stem per sms doorgeven.

Ik vind het zelf een onmogelijke keuze. Ayaan heeft door haar controversiële optredens helaas weinig kunnen bereiken; ze lijkt de emancipatie van moslimvrouwen soms eerder in de weg te staan. Maar zij is wel een bijzondere en talentvolle vrouw, die ik bewonder om haar moed en vastberadenheid. Het is schandalig dat haar het leven hier zo goed als onleefbaar is gemaakt. Maar ja, ik ga natuurlijk niet ‘weet niet/geen mening’ sms’en en zeker niet à 25 cent. Ik werp er dus zelf een andere stelling tegenaan: de uitslagen van dit soort stellingen zijn volkomen onbetrouwbaar, want de genuanceerde meerderheid is daarin onvoldoende zichtbaar!

Toch menen talrijke kranten, magazines, radio-programma’s en websites dat dit soort polls of stellingen onontbeerlijk zijn voor hun medium. Vooral als je ‘eigentijds’ wil zijn of als je jongeren wil bereiken. Geef maar een mening, en – hoe schreeuwerig ook - wij publiceren het voor jou. Het programma Stand.nl is er groot mee geworden.

De uitslagen van dit soort polls bieden niet alleen te weinig ruimte aan nuances, we schieten er ook helemaal niets mee op. Want wie wordt er nu wijzer van als we morgen weten dat de meerderheid van het volk Ayaan toch graag in Nederland houdt? Peilingen zijn pas interessant als er met de resultaten iets gedaan wordt, maar daar gaat het vrijwel nooit om.

Fortuynrevolte
Dat geldt ook voor opinie-onderzoeken van de overheid. Het kabinet kreeg in 2002 om de oren dat de ‘regenten’ de sluimerende onvrede onder het volk niet had opgemerkt, waardoor de Fortuynrevolte het land korte tijd in lichterlaaie kon zetten. (Overigens stemde ''slechts" 13 procent van de mensen op de LPF, wat sindsdien wordt uitgelegd dat Hét Volk ontevreden was.) Sindsdien zijn allerhande onderzoeken naar de mening van het volk erg populair, want het kabinet wil niet nog een keer overvallen worden door zoiets. Tot beleidswijzigingen leidt dat meestal niet; hoogstens tot de conclusie ‘dat we het beter moeten uitleggen’.

Nou moet je burgers ook niet vragen om oplossingen, stelt onderzoeker Tiemeijer, die ik onlangs over dit onderwerp geïnterviewd heb. Opinie-onderzoeken zijn vooral geschikt om in kaart te brengen waar de burgers ontevreden over zijn, niet om aan te geven hoe het dan wél moet. Mensen zijn immers geneigd om lange verlanglijsten in te dienen van zaken die de overheid moet oplossen, terwijl de overheid juist rekening moet houden met uiteenlopende belangen en het geld bovendien maar één keer kan uitgeven.

Broodjes
Om die reden zijn ook allerlei klant-onderzoeken waardeloos, bedacht ik mij gisteren bij het invullen van een enquêteformulier van een cultuurinstelling. Die organisatie wilde graag weten hoe belangrijk ik allerlei aspecten van hun dienstverlening vond. Dat was voor mij lastig kiezen: uitstekende informatie, excellente cursussen, superieure docenten, ik vind het natuurlijk allemáál belangrijk. Nou okay, de kwaliteit van de broodjes in het restaurant is misschien iets minder belangrijk, want ik kan ook ergens anders een hapje halen. Maar laat nu net dat leuke restaurant een van de pluspunten zijn waarmee deze instelling zich onderscheidt!

Je moet gewoon niets aan klanten vragen; verwend als we zijn willen we gewoon op àlle vlakken goed geholpen worden. Als het aan de klanten lag, hadden we trouwens nooit mobiele telefoons gekregen. Begin jaren negentig lieten we in een peiling van KPN weten dat we daar echt geen enkele behoefte aan hadden…

Lief bed,

"Het bed is een luxueuze plek voor mij. Ik zou het voor geen troon ter wereld willen ruilen."
- Napoleon Bonaparte

Het is voor jou natuurlijk geen onverwachte bekentenis, maar laat ik het nu toch maar eens luid en duidelijk uitspreken. Ik heb een haat-liefdeverhouding met jou. 's Avonds wil ik niet naar je toe, 's ochtends wil ik je niet verlaten.

Dat heeft uiteraard zijn prijs. 's Ochtends altijd in de hoogste versnelling om de verloren tijd in te halen, overdag zo nu en dan een dipje, waterige ogen, wallen zelfs. De interne klok regelt iedere avond om een uurtje of acht dat we helemaal inzakken. Moeten we nog duidelijker gewaarschuwd worden?

Maar op een wonderlijke manier slagen we erin iedere avond tussen 22.00 en 23.00 weer op stoom te raken. Allerlei plannen, ideetjes, de zucht naar kennis, die komen dan ineens aan de oppervlakte. Zou er zoiets als avondadrenaline bestaan?

Goede voornemens om vanavond vroeg naar bed te gaan - nee, nu écht! - sneuvelen telkenmale weer in die stemming van opbruisende energie. Slapen kan altijd nog.

Welterusten bed, slaap lekker.

Mensch-verveel-je-niet

Ergens gelezen:
We leven in een geadrenaliseerde samenleving, maar we worden geteisterd door verveling.

Activiteiten verzinnen tegen verveling wordt waarschijnlijk het vak van de toekomst. Ga maar na, over een aantal jaren gaat 5 van de 16 miljoen mensen met pensioen. Die moeten toch allemaal wat te doen hebben.

Je hoeft trouwens niet op je pensioen te wachten om de verveling te bestrijden. Er zijn boekjes te koop met 'honderdenéén dingen die je ooit gedaan moet hebben in je leven', variërend van een parachutesprong tot 'persona non grata worden in een kroeg'. Compleet met stickertjes, die je kunt opplakken als het 'doel' volbracht is.

Ook de behoefte aan zingevers en coaches zal alleen maar toenemen. Zie hoe groot de markt al is voor inspiratieboeken, geluksengeltjes en kaartjes met wijze uitspraken. Ook gezien: een mini Zen Stone Garden voor op je bureau, waarbij je je geest kunt verzetten door even de steentjes aan te harken. Het wachten is op een Mensch-verveel-je-niet-spel.

Tja, waarmee doden we straks de tijd: met allerhande bokkensprongen of zitten we straks massaal ons eigen Zentuintje te bewerken?

Help, ik verveel me zo!

Natúúrlijk hebben kinderen genoeg aan een paar oude lappen, wat stokken en bakjes om zich de hele middag te vermaken in hun fantasie-universum. 

Was het maar zo simpel. De realiteit is dat kinderen om het kwartier aan je been hangen, al dan niet jengelend om vermaakt te worden. Tot dat je ten lange leste door de knieën gaat en toch maar die DVD of dat computerspel aanzet.

Kunnen we het de kinderen wel kwalijk nemen dat ze vermaakt willen worden? Er is zoveel aanbod van amusement, spelletjes, dagtripjes en evenementen, dat kinderen nauwelijks nog zelf iets hoeven te verzinnen om zich mee bezig te houden. Veel kinderen worden na schooltijd van de ene (sport-)club naar de andere activiteit vervoerd, waar volwassenen voorschrijven wat ze moeten doen.

Verveling wordt kennelijk als iets zeer ernstigs beschouwd, wat meteen de kop in gedrukt moet worden. Een leegte is oncontroleerbaar en dus eng. Waarom zouden er anders - in mei al - gidsjes uitgebracht worden met tips om de zes weken lange zomervakantie door te komen?

Het punt is natuurlijk dat volwassenen zélf bang zijn voor verveling. Mensen worstelen met de vraag waar ze zin in hebben. Ook de maatschappij probeert uit alle macht verveling zo snel mogelijk uit te bannen.

Want wie zich verveelt, gaat zich misschien wel te buiten aan overlast, aan het slopen van bushokjes of andere ellendige dingen. Met als opperste angst dat iemand zich te buiten gaat aan moord uit 'verveling' (dodelijke verveling is in dit geval een veelbetekenende term...)

Toch kun je maar beter als kind leren hoe je met 'niets doen' omgaat. Weliswaar is verveling niet leuk, maar als je door dat onaangename gevoel heengaat, ontstaat er vaak iets moois. Dan leren kinderen dat dat nare gevoel nodig is om tot iets creatiefs te komen. Een simpele fantasie die met doeken en stokken uit te voeren is, bijvoorbeeld.
Creativiteit is afhankelijk van het vermogen om onzekerheid toe te staan. Het is leuk om in de war te zijn, want interessante vragen doen zich meestal voor in een wazige of warrige geestestoestand. Alleen moeten we ons zelf nog toestaan om in die toestand te raken.

Dus ja, we moeten helaas doorbijten als kinderen jengelen dat ze geen idee hebben wat ze moeten doen. Laten we ze met fijne kluitjes en rietjes het bos in sturen...


Meer weten? Lees hier verder:

• Help, ik verveel me zo (2): overschakelen
  
• Help, ik verveel me zo (3): graffiti onder het tafelblad
• Laat kinderen buiten de lijntjes gaan

Mis mijn volgende artikel over ideeën niet

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in creatief denken en storytelling. Gemakkelijk op de hoogte blijven van deze artikelen? Vul dan hier je e-mailadres in en ontvang automatisch een mail bij de publicatie van ieder nieuw artikel.

Leer lenig denken

Ideeën nodig om je creatieve denkvermogen op te rekken? In het boek Lenig denken, technieken voor creatieve denkkracht lees je een groot aantal ideeën en oefeningen, die je op je werk en in je privéleven van pas komen. Bestel het boek nu bij Managementboek

Het geheim van het ware reizen

Alle mooie ervaringen op deze wereld zijn te koop, ook zonder eigen inspanningen. Er zijn zelfs T-shirts op de markt met voorbedrukte zweetplekken onder de oksels. Maar als je die ervaringen – hoe mooi en indrukwekkend ook – niet zelf doorleefd hebt, voel je achteraf alleen maar leegte. Die je vervolgens alleen maar kunt vullen door een nieuwe prikkeling te zoeken.

Dat betoogt Susanne Piët in het boek De Emotiemarkt, de toekomst van de beleveniseconomie. Het boek is alweer uit 2003, maar het lijkt alsof allerlei zaken die ik zelf signaleerde, door dit boek ineens op zijn plek vallen. Het oppervlakkige zoeken naar gelukservaringen leidt tot niets. Hoe meer geluksgevoel men najaagt, hoe afgestompter men juist raakt.

Piët schrijft:

“Omdat prikkeling, die niet door eigen investering en inspanning verkregen is, weinig méér oplevert dan een oppervlakkige tijdelijke kickervaring gevolgd door een gevoel van leegte, of hooguit een zucht naar meer, is de mens op zoek naar de gouden formule. Merkwaardig genoeg blijken juist kunstenaars, sporters, schakers, componisten, bergbeklimmers en balletdansers die formule als de beloning voor het lijden wel te kennen: flow. Dat betekent eigenlijk dat je een ander doel in je leven moet hebben dan genot en geluk. Aanvaarding van de narigheid is een vereiste voor ontvankelijkheid van geluk.”

Vermoedelijk geldt dat ook voor het maken van lange reizen. En daar had ik juist weer enorme zin in gekregen, de verhalen lezend in het boek Hoe word ik een wereldreiziger, waarbij ik ook zelf een hoofdstuk over reizen met kinderen heb geschreven. Al die avonturen, al die belevenissen, dat moet toch geweldig zijn!

Instant-reizen bieden dat geluksgevoel in ieder geval niet, begrijp ik van Piët. Reizen door een exotisch land, langs fantastische resorts, geweldig eten, prachtige uitzichten en ook nog een wandelingetje door een slum (wel op veilige afstand), dat biedt bepaald niet de doorleefde ervaring die de ware flow op kan leveren.

Ook uit eigen ervaring weet ik dat al die prachtige paleizen die we ooit bezocht hebben, de geweldige uitzichten en al die andere fantastische dingen die we beleefd en gezien hebben, nooit de hoofdmoot hebben gevormd in onze reisverhalen achteraf. Dat waren wel de afmattende bustochten, de opmerkelijke ontmoetingen met mensen, de slopende bureaucratie in India, de strijd zelfs om het hoofd boven water te houden (ook letterlijk, in het Amazonegebied, toen ik door de harde stroming de oever niet meer opkwam).

Een reis waarbij je iets doet dat je werkelijk raakt, waar je moeite voor doet, dat kan dus het enige zijn dat daadwerkelijk iets oplevert.

Bij het zoeken naar zingeving, eigen identiteit en betekenis gaat het allemaal om het hebben van een verhaal. Niet een gekocht verhaal in de vorm van merkkleding of een rondreis door Indonesië, maar een authentiek verhaal. Mensen willen daarvoor persoonlijke investeringen doen en het comfort achter zich laten.

Nogmaals Piët:

“Over de hele wereld reizen mensen, de kleinste groep uit vrije wil voor veel geld, de grootste groep evenzo vaak min of meer gedwongen voor veel geld. Zij heten in variatie toeristen, reizigers, gastarbeiders, vluchtelingen, asielzoekers, nomaden, zigeuners of daklozen. Wat zij met elkaar gemeen hebben, is dat zij in nieuwe gebieden aankomen en een nieuwe ervaring vormen voor de oude populaties daar. En andersom. Alle mensen zijn uniek omdat zij drager zijn van een verhaal.”

Misschien is dat ook wel het geheim van Arita Baaijens, gepassioneerd reiziger door woestijnen. In bezienswaardigheden is zij volstrekt niet geïnteresseerd, en al helemaal niet in het bezoeken van zoveel mogelijk landen. Het gaat haar om het exploreren van die ene woestijn waar zij verliefd op is geworden, en waar zij maandenlang eenzaam bivakkeert. En over schrijft. Want zij heeft een uniek verhaal te vertellen.

Foute woorden

Minisupermarkt
Het is mini of het is super, maar het is niet allebei.

Winkelsluitingswet
Dat moet natuurlijk winkelopeningstijdenwet zijn, want de wet was immers bedoeld om die tijden te verruimen.

Betuwelijn
Noem hem snelle goederenverbindingslijn of iets dergelijks. De vernoeming naar een prachtig gebied dat aangetast wordt door deze goederenspoorlijn is een communicatiefout van jewelste.

Oproepingskaart
De term geeft het idee dat je iets griezeligs moet gaan doen, terwijl het een uitnodiging is om te gaan stemmen. Noem het ding dan gewoon Stemkaart.

Klachtenlijn
Alleen nog geschikt voor organisaties die klanten als enge lastpakken beschouwen, die je helaas te woord moet staan via de klachtenlijn. Dat een klacht een gratis advies is, is een cliché dat hen kennelijk toch nog steeds ontgaan is. Organisaties die wél publieksgericht willen werken, noemen dit gewoon een klantenlijn.

In memoriam: de foute kreet ‘de koffie staat klaar’
De koffiepot die al urenlang warm gehouden en daardoor ondrinkbaar wordt, is natuurlijk ook allang achterhaald door de expresso-apparaten. Een leuke nieuwe variant hoe het wél kan, zag ik in Leiden. Toen ik om 10.15 uur langs een cafeetje liep, meldde een bord op de stoep: ‘de appeltaart is om 10.00 uur de oven in gegaan.’ Kijk, dan loopt het water je al bijna in de mond.

De (on)macht van de ouders

Onze schooldirecteur gaf opvallende cadeaus aan haar medewerkers, zoals een spiritueel ontwikkelingsspel en engeltjeskaarten om je tot verheven gedachten te inspireren. Het nieuwskrantje schreef ze vol met zweverige teksten over samen school zijn. Bij de entree liet ze een spiegel hangen, opdat iedereen meteen kon checken of er wel een glimlach op zijn/haar gezicht getoverd stond, want dat bracht toch zoveel positieve energie.

Goede intenties genoeg zou je zeggen. Daarom was het des te merkwaardiger dat deze vrouw later ontmaskerd werd als de directeur der dubbelhartigheid. Naar buiten toe inderdaad een stralende glimlach op haar gezicht gebeiteld, naar binnen toe een keiharde juffrouw Bulstronk. Talrijke personeelswisselingen, tweespalt in het onderwijsteam, een onveilig schoolklimaat en grote leerachterstanden bij leerlingen in de hoogste klassen: toen ze vorig jaar zelf tot vertrek gedwongen werd, bleek ze een spoor van ellende achter te laten op onze school.

Als ouders voelen wij ons bij dat drama volkomen door de gebeurtenissen overvallen. Dat het niet lekker liep op school, was wel duidelijk: de ene na de andere docent zat overspannen thuis. Maar onze kinderen hadden en hébben het uitstekend naar hun zin op deze school en hun leerprestaties hebben er nooit onder geleden.

Misleid
Al is het alweer een jaar geleden dat de school ineens in een ernstige crisis belandde, toch voel ik me nog steeds misleid door de gang van zaken. De toenmalige MR die blijkbaar niets in de gaten had, het schoolbestuur dat veel te laks was, de onderwijsinspectie die de school links liet liggen. Inmiddels hebben vrijwel alle betrokkenen het boetekleed daarover aangetrokken, maar dat het zo ver kon komen, is dieptriest. Een school die in een heleboel opzichten uiterst kansrijk is, kan in dit land zomaar ontsporen omdat de ene na de andere instantie zich aan echte verantwoordelijkheid kan onttrekken.

En dat is linke soep, zeker omdat dit kabinet het idee huldigt dat scholen zélf hun verantwoordelijkheid moeten nemen. De controle moet mede komen van de zogeheten stakeholders van de school: de kinderen, het personeel, de gemeente en niet in de laatste plaats wij dus, de ouders. Maar wat voor macht heb je als ouders als je niet weet wat er in een school precies speelt en de negatieve informatie je systematisch onthouden wordt? Als je, wanneer je bijvoorbeeld informeert waarom een leerkracht onvrijwillig vertrekt, de deur gewezen wordt omdat daar uit privacy-overwegingen geen mededelingen over worden gedaan?

Ideaalbeeld
Het kabinet koestert een ideaalbeeld van mondige, zelfbewuste ouders, die doelgericht en rationeel een school uitkiezen, die bij hun kind past. Wijzelf hebben inderdaad ons flink best gedaan om diverse scholen met elkaar te vergelijken en een zorgvuldige keuze te maken. Maar de verhalen van schooldirecteuren zijn overal uiterst positief. Onze citoscores zijn bij ons bovengemiddeld! Wij maken werk van interconfessioneel onderwijs door niet alleen een kerk te bezoeken, maar ook een moskee en een hindoetempel! Wij betrekken ouders sterk bij onze activiteiten! En de verhalen van ouders met kinderen op die scholen zijn al even ronkend. Want wie geeft toe bij nader inzien een slechte keus te hebben gemaakt?

Aangezien we in ieder geval een buurtschool wilden, hadden we in de praktijk de keuze uit vier scholen. Maar één school vonden we veel te elitair en de andere veel te streng (áls je daar al toegelaten zou worden; hier in de buurt gaat het verhaal rond dat je kind al tijdens de zwangerschap opgegeven moet worden vanwege de lange wachtlijst). De twee overgebleven scholen waren beiden in onze ogen goed. Maar uiteindelijk werd de keus sterk bepaald door een hele pragmatische omstandigheid: de school waar we ook een plaats wisten te verwerven bij de naschoolse opvang, die won.

Door de lange wachtlijsten voor scholen heb je inmiddels in deze wijk helemaal geen keus meer. Los van de naschoolse opvang moet je gewoon blij zijn dat je kind op een school wordt toegelaten. Keuzevrijheid wordt zo wel een erg uitgehold begrip. En ook als het slecht gaat op een school, heb je in de praktijk nauwelijks de mogelijkheid om bij een andere school aan te kloppen.

Nu maar hopen dus dat we nu wél een goeie schooldirecteur krijgen, die ook ouders toelaat tot de school. Eventuele zweverigheid nemen we op de koop toe.

Geframed op Kos

Politici doen altijd hun uiterste best om ervoor te zorgen dat media hun uitspraken beschrijven vanuit de invalshoek, die hen het beste uitkomt. Communicatie-adviseurs dan wel spindoctors ondersteunen hen daarbij van harte. Dat proces wordt framing genoemd. Een politicus geeft bijvoorbeeld een bepaalde gebeurtenis meer aandacht of maakt verbindingen tussen gebeurtenissen om een bepaalde interpretatie van deze gebeurtenis meer aandacht te geven. Ook handig om te weten als je Cees Verhoeven heet en je frauduleuze acties bij Ahold de geschiedenis in wil laten gaan als 'boekhoudkundige onhandigheden'.

Op andere terreinen werkt het eveneens, zoals in de reclame. Over de manier waarop je zou moeten framen om het meeste resultaat te boeken, worden zelfs uitvoerige studies gedaan. Onderzoekers van de Vrije Universiteit vonden uit dat een positieve invalshoek bij advertenties om op te roepen tot donaties voor armoedebestrijding minder goed werkt dan een negatieve. We krijgen dus niet te lezen 'Met uw steun krijgt hij weer te eten!', maar ‘Zonder uw steun blijft hij honger lijden...'

Ontbijtje op Kos op het balkon

Een mooi alledaags voorbeeld van framing zagen we op het Griekse eiland Kos. Als huurder van een twee-kamer-appartement verwacht je toch wel een soort zitgelegenheid binnenshuis, hoe minimaal ook. Maar wat nu als je van de hostess direct na aankomst een welkomstbrief krijgt, waarin uitgelegd staat dat de Grieken vanwege het warme klimaat vooral buiten leven? En dat de binnenruimten eigenlijk alleen bedoeld zijn om te slapen?

Tja, aldus geframed is het überhaupt een meevaller dat er binnenskamers nog her en der maar liefst drie houten stoelen te vinden zijn. En leef je de hele week net als de Grieken blijmoedig buiten – ook als het na zonsondergang eind april aardig koud wordt op het balkon. Jawel, gespindoctord op Kos, het kan!